Sarıtekeli Yörük Aşireti’nden olan Yörük Poslu Mestan Efe, Tire ve Ödemiş yöresinin namlı zeybek reislerinden birisidir. Zeybeklik geleneği ile yetiştiği için Aydın Sancağı bölgesinde sözü geçen efelerden birisi olmuştur. [1]

Yurdun işgali üzerine 100 civarındaki kızanları ile birlikte Kuvayı Milliye’ye katılan Poslu Mestan Efe, Ödemiş, Bozdağlar’da Yunan işgal kuvvetlerine baskınlar düzenlemeye başlamış ve diğer efeler ile birlikte işgalcilerle savaşmıştır. Bölgede işgal kuvvetlerinin saldırıları iyice çoğalmaya başladığında ise Demirci Mehmet Efe ile birleşmiş ve Demirci Efe emrinde hareket etmeye başlamıştır.

Poslu Mestan Efe, Bolu ve Düzce ayaklanmaları sırasında Atatürk’ün talimatı ile Demirci Efe emrindeki zeybeklerden oluşturulan akıncı birliğinde Danişmentli İsmail Efe, Dokuzun Mehmet Efe, Ispartalı Mahmut Efe ve Zurnacı Ali Efe ile birlikte zeybek akıncı komutanı olarak görev yapmış, isyanların bastırılması için kahramanca savaşmıştır.

‘‘Demirci Mehmet Efe: Bir vakitler Refet Paşa’nın (Bele) emrine verdiğim Erkan-ı harp miralayı Nazım Bey kumandasında zeybeklerden müteşekkil 1500 kişilik kuvveti de Anzavur, Bolu ve Düzce istasyonlarını bastırmaya gönderdim. Bu kafilede, Dokuzun Mehmet Efe, Poslu Mestan Efe, Zurnacı Ali Efe, Ispartalı Mahmut Efe gibi şöhretler de vardı. Bu kuvvetler isyanları bastırdılar ve 11 Haziran 1336 tarihli Büyük Millet Meclisinin takdirlerine mazhar oldular. Aydın cephesine gelecek olursak… 28.000 vatan evladını sinesinde barındıran bu kahramanlık hattı hiçbir yerden yardım görmeden kendi imkânları ile muntazam bir düşman ordusunu 2 sene durdurmaya muvaffak oldu. Büyük Atatürk Nutkunda bu cephenin önemini çok iyi tebaruz ettirmiştir.’’ [2]

Poslu Mestan Efe, ayaklanmaların bastırılmasından sonra Atatürk tarafından Ankara’da misafir edilen efelerden birisidir. Ankara’da zeybeklere teşekkür eden Atatürk, Poslu Mestan Efe’ye kendi boynundaki dürbünü çıkarıp armağan etmiştir.

Zeybeklerle uzun uzun sohbet eden Atatürk birkaç gün daha istirahat etmelerini söyleyince Poslu Efe: ‘‘Paşam bayramdır, gideyim. Düşman halka rahat vermez.’’ Diyerek görev bölgesine dönmüştür. [3]

Tire, Ödemiş ve Nazilli bölgelerinde işgal kuvvetlerine yaptığı baskınlar ile Kuvayı Milliye Akıncısı olarak görev yapan Poslu Mestan Efe, Yunan birlikleri ile çatışırken 31 Haziran 1920 yılında Nazilli’de şehit olmuştur. Ölümünün ardından bazı subaylar ile zeybeklerin arası açılmış, Poslu Efe’nin ölümünde şaibe olduğu iddia edilmiş ve bu sebeple de Kuvayı Milliye içerisinde birtakım tartışmalar ve çatışmalar meydana gelmiştir. Daha sonra Demirci Efe ve Kâhya Hasanoğlu Koca Mustafa Efe’nin araya girmesi ile bu olaylar yatıştırılmıştır. Poslu Efe’nin ölüm haberini alan Mustafa Kemal Paşa’nın çok üzüldüğü aktarılmaktadır.

 Şehit Yörük Poslu Mestan Efe, zeybeklik geleneğinde efsaneleşmiş isimlerden birisidir. Hakkında film, dizi, belgesel çalışmalarının olmaması ve detaylı kitaplar yazılmaması, bu alanda milli tarihimiz için bence bir kayıptır. Dilerim yeni yetişen araştırmacılar ve tarihçiler, bu alanda gerekli çalışmalarını yaparlar…

Poslu Efe Türküsü:

https://www.youtube.com/watch?v=Wve90b4yl4c

[1] Yerel Araştırma-Şahin Efe Yılmaz

[2] Hayat Dergisi. Sayı 38.18 Eylül 1959

[3] Bozmenderes’ten Bozdağlar’a Kuvayı Milliye-A. Munis Armağan