GAZİ YÖRÜK PARMAKSIZ HASAN EFE
Mastavralı Urufoğullarından Yörük Musa oğlu Parmaksız Yörük Hasan Efe, Yörük Ali Efe gibi Sarıtekeli Yörüklerindendir.
1883 yılında doğan Yörük Parmaksız Hasan Efe, ilk askerliğini Selanik’te yapar. Daha sonra sırası ile Yemen, Trablusgarp, Libya, Bağdat ve Şam’da uzun süre askerlik yapmıştır.
Oğullarına anlattığı bir hatıraya göre, Yemen cephesinde İngilizler tarafından pusuya düşürülmüşler ve bağlı olduğu birliği bu pusudan Binbaşı Mustafa Kemal Bey (Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK) kurtarmıştır.
Bu süreçte eşi Arpazlı Ümmü Hanım, çocukları ile birlikte Yörük çadırında, kıtlıkla ve çeşitli hastalıklarla mücadele etmekte, hayatta kalmaya çalışmaktadır. Terhis edildikten sonra ailesinin yanına dönen Urufoğullarından Yörük Hasan, bir süre sonra gönüllü olarak Çanakkale cephesine gider. Çanakkale’de posta, haberci neferi olarak görev yapmaya başlayan Yörük Hasan, yaşanan bir çatışma esnasında, kendisine verilen görev gereği komutanının yanına koşarken vurulur fakat vurulduğunun farkına varmaz. Görevini yerine getirmiş olarak komutanına tekmil vermek için elini havaya kaldırdığında komutanı, “Evladım bırak şimdi selamı! Sağ işaret parmağın kopmuş!” deyince anlar parmağının koptuğunu. Bir süre tedavi gördükten sonra yine görevine devam eder ve savaş sonrasında köyüne Gazi Yörük Parmaksız Hasan olarak geri gelir.
Çocuklarına anlattığı Çanakkale hatıralarında, “Çanakkale’de hayvanların çıkardıkları pisliklerden arpaları seçer, temizler, onları yerdik. Derelerden su içerken de gözlerimizi ve burunlarımızı kapatarak içerdik. Çünkü derelerdeki suların yarısı insan kanıyla kırmızıya boyanmıştı. Köpekler bile insan eti yiyorlar, o yüzden de çabuk kuduruyorlardı” demiştir.
Gazi Parmaksız Yörük Hasan, cepheden geldikten sonra ailesini tekrar toparlamaya çalışırken 15 Mayıs 1919 tarihinde İzmir’in işgali üzerine Yörük Ali Efe’nin açtığı zeybek sancağına katılır ve efe olur. Zeybeklik hayatı yoktur. Yurdun işgali üzerine efelenir, zeybek kıyafeti giyer ve Yörük Ali Efe Müfrezesine katılarak işgal kuvvetlerine karşı savaşmaya başlar. Bu sıralarda yaşı 36’dır ve Yörük Ali Efe’den on iki yaş büyüktür. Dolayısı ile Yörük Ali Efe’ye “Ali oğlum” diye hitap eder. Yörük Ali Efe ise askeri tecrübeleri olması ve yaşça büyüğü olduğu için kendisine hitap ederken “Hasan Efem” der. Böylelikle Milli Mücadele’ye katılması sebebi ile bölgede Yörük Parmaksız Hasan Efe olarak nam salmıştır. Malgaç Baskını’nda, Üç Yol Savaşı’nda ve Yörük Ali Efe Müfrezesinin katıldığı tüm muharebelerde kahramanca savaşmış tam bir Milli Mücadele Efesidir.
Zaferden sonra Atça’ya yerleşen Gazi Yörük Parmaksız Hasan Efe 1974 yılında 91 yaşında vefat etmiştir. Ailesinin verdiği bilgiye göre mezar taşındaki 1881 olan doğum tarihi yanlış olarak yazılmıştır ve daha sonra da düzeltilmemiştir. Doğru tarih 1883’tür.
Yurdumuzun işgalden kurtarılmasında büyük hizmetleri olan Gazi Yörük Hasan Efe’nin efeliği Kuvayımilliye Efeliğidir. Ve bu sebeple hayatı, zeybekliği ve hizmetleri Milli Mücadele tarihimiz için önemlidir. Gazi Yörük Hasan Efe, milletimize hizmetleri sebebi ile kurtuluş günlerinde hatırlanmayı hak eden bir milli kahramandır.
* Kaynak kişiler: Yörük Parmaksız Hasan Efe’nin oğullarından Hüseyin Uruk (1934 doğumlu) , Cengiz Uruk (1936 doğumlu) . Araştırma: Şahin Efe Yılmaz, Atça 2019.
* Fotoğraflar: Hüseyin ve Cengiz Uruk arşivi.
- MİLLİ MÜCADELE’DE NAZİLLİ VE ÇEVRESİNDEKİ ZEYBEKLERİN HİZMETLERİ - 5 Ekim 2020
- İZMİRLİ İSMAİL EFE - 2 Ekim 2020
- YÖRÜK ALİ EFE’NİN MANEVİ KIZI: İFİYENİYA (LEYLA HANIM) - 5 Mayıs 2020
- NAZİLLİ SÜMERBANK FABRİKASI AÇILIŞINDA EFELER - 3 Mayıs 2020
- KAYIKÇIOĞLU MOLLA HÜSEYİN EFE - 14 Ocak 2020
- GAZİ YÖRÜK PARMAKSIZ HASAN EFE - 13 Kasım 2019
- 9 EKİM 1937 NAZİLLİ SÜMERBANK BASMA FABRİKASI - 9 Ekim 2019
- İSİMSİZ KAHRAMANLARDAN BİR ZEYBEK: DEMİRCİ AHMET EFE - 6 Ekim 2019
- 30 AĞUSTOS VE EFELER - 30 Ağustos 2019
- ÖDEMİŞLİ İSMAİL EFE - 5 Temmuz 2019