Kurtuluş günlerini kutlarken, özellikle 5 Eylül Nazilli, 7 Eylül Aydın ve 9 Eylül İzmir’in kurtuluş günlerinde, düzenli ordu kuruluncaya kadar Kuvayı Milliye Efeliği yapmış Türk evlatlarını unutmayalım… Çünkü onların fedakârlıkları, milletimizi korumuş, işgal kuvvetlerini korkutmuş ve Sarı Zeybek Gazi Mustafa Kemal Atatürk ile TBMM’ye zaman kazandırmıştır.

“Demirci Efe 1919 Haziranının ortalarında önemli bir telgraf daha alıyordu. Altında Mustafa Kemal imzası bulunan bu telgrafta, Demirci Mehmet Efe’den Sivas’ta toplanacak olan Kongreye Aydın’ı temsil edecek bir heyet göndermesi isteniliyor ve düşmana karşı yaptığı kahramanca savaşta kendisine başarılar temenni olunuyordu. Mustafa Kemal hakkında istediği malumatı ona Şükrü Saraçoğlu, Mahmut Esat Bozkurt ve Celal Bayar Beyler verdiler. İddia Miralay Refet Bey’in ve Miralay Şefik Bey’in anılarında da açıkça mevcuttur. Gerçi şüphesiz Demirci Efe’yi, Mustafa Kemal’e gittikçe kuvvetlenen bir sevgi ve güvenle bağlayan nedenler arasında bu telkinlerin de önemli bir tesiri olmamış değildir. Nitekim bu tesirin etkisi, Demirci Mehmet Efe’nin telgrafta istenen heyeti Sivas’a derhal göndermesi şeklinde tecelli etmiştir. Demirci Efe, Sivas Kongresine çok sevdiği üç temsilci gönderiyor: Muğla Mutasarrıfı Hilmi Bey, Nazilli eşrafından Aydın Mebusu Hacı Süleyman Bey ve yakın dostu Çerkez Yusuf Bey! Bunların döndükleri zaman anlattıklarına göre, Mustafa Kemal Paşa kendilerini Sivas istasyonunda karşılamış ve kendi arabasına alarak, kalmakta bulunduğu konağa götürmüştür. Demirci Mehmet Efe’nin kurduğu teşkilat hakkında, gösterdiği faaliyet hakkında, o günlerdeki gücü ve durumu hakkında aldığı etraflı malumat, büyük lideri son derece hoşnut bırakmış ve Damat Ferit Paşa’ya verilen cevap, candan bir tasvip ve takdir uyandırmıştır. Nitekim herhalde edindiği bu bilgilerin tesiri altında Aydın murahhaslarını kongre heyetine bizzat kendisi takdim etmiş ve onları gerçekten candan ve sürekli tezahüratla ve: “Yaşasın Aydın Efeleri!’’ avazeleriyle ayakta alkışlamaları sonucunu yaratacak bir heyecanlı ve belagatli dille övmüştür! [1]

Aydın Zeybek Ordusu ve Milli Mücadeleye Katılan Zeybekler:

Aydın 57. Tümen Komutanı Miralay Mehmet Şefik Aker,

Nazilli Jandarma Komutanı Yüzbaşı Nuri Bey,

Galip Hoca-Celal Bayar,

Hacı Süleyman Efendi,

* Aydın, Menteşe ve Havalisi Kuvayı Milliye Umum Kumandanı Albay Demirci Mehmet Efe ve kızanları:

– Arslanyürekli İsmail Efe ve kızanları

– Sancakdarın Ali Efe ve kızanları

– Mesutlulu Mestan Efe ve kızanları

– Dokuzun Mehmet Efe, Hasan Hüseyin Efe, İbrahim Efe (Dokuzgil)

– Arslanlılı Ahmet Çavuş

– Danişmentli İsmail Efe

– Demirci Ahmet Efe

– Demirci Ali Efe

– Emir Ayşe Efe, Kübra Efe, Ayşe Efe

– Farsak Ali Efe

– Kahya Hasanoğlu Koca Mustafa Efe

– Karapınarlı Molla Ali Efe

– Kınoğlu Süleyman Efe

– Kızılcaköylü Mustafa Efe

– Kör Bayram Mehmet Çavuş

– Köpekçi Nuri Efe

– Köyceğizli Cemil Efe

– Ispartalı Mahmut Efe

– Mahmut Esat Bozkurt, Mehmet Şükrü Saraçoğlu, Çam Mehmet Efe

– Selcenli Hüseyin Efe

– Sinekçilerli Ali Efe

-Yergenlili Bahri Efe

– Zurnacı Ali Efe

– Tahir Efe

-Yörük Ali Efe ve kızanları:

– Kıllıoğlu Hüseyin Efe

– Tekeli İsmail Efe

– İsabeylili Ese Efe

– Dede Efe

– Germencikli Sarı Mehmet Efe

– Gurbetin Ali Efe

– Kozalaklı Mehmet Efe

– Ger Ali Efe

– Uzun İbrahim Efe

– Yılmazköylü Mehmet Efe

– Orhaniyeli Kara Durmuş Efe

* Gökçen Hüseyin Efe-Tire-Ödemiş Bölgesi:

– Abalı Zeybek Hasan Çavuş

– Ali Orhan Efe

– Çakır Bayram Efe

– Çaylılı Koca Mehmet Efe

– Çamlıcalı Hüseyin Efe

– Çete Mehmet Efe

– Dikkulak Halil Efe

– Karaerkek Mehmet Efe

– Kara Musa Efe

– Kamalı Mehmet Efe

– Kemerdereli Ali Efe

– Kemerdereli Çete Ahmet Efe

– Kemerdereli Halil Efe

– Kirazlı Murat Efe

– Kirazlı Musa Efe

– Koca Ahmet Efe

– Süleyman Efe

– Sürselan Cemal

– Mursallılı İsmail Efe

– Yörük Hacı Halil Efe

* İsimsiz Kahramanlar:

* Avcı Mustafa

* Ayan’ın Hazım

* Bakırlı Hasan

* Başörenli Kel Ahmet

* Başörenli Abdi

* Çete Tahir

* Dıkıleç Koca Mustafa

* Emin Çavuş

* Gökçeoğlu Mehmet

* Gökdeli Ahmet

* Hacı Ahmet

* Hacı Hasan

* Halil İbrahim Çavuş

* Hartlak Koca Mehmet

* İzmirli İsmail

* Kalek Mehmet

* Kara Hüseyin

* Keçeci Ali

* Kurucuovalı Mustafa

* Kuyucu İsmail

* Küçük Hasan

* Kolbaşı Kara Hüseyin

* Korgalı Ali

* Kostak İsmail

* Köselerli Ahmet

* Mendegümeli Hüseyin

* Musalarlı Ali Zeybek

* Nasuh Efe

* Oğuzlarlı Sabri

* Ömer Çavuş

* Siyekli Mehmet

* Sandıkoğlu İbrahim Ethem

* Sarılarlı Çete İsmail

* Şemsilerli Mustafa

* Topal Halil

* Umurcalı Ese

* Yetim İbrahim

* Durmuş Ali Efe ve İncirliova Bölgesi:

– Alioğlu Mehmet Efe

– Çobanın Kerim Efe

– Giritli Osman Efe

– Dereli Mestan Efe

– Halil Kavas Efe

* Balıkesir, Bursa, Kütahya ve Çanakkale Bölgesi:

– Borazancı İsmail Efe

– Canip Efe

– Çanakkaleli Rüstem Efe

– Çolak Halil İbrahim Efe

– Kabakçı Salih Efe

– Pıtır Hüseyin Efe

– Püskülsüz İsmail Efe

– Simavlı Ali Haydar Efe

– Yağdığınlı Halil Efe

* İzmir-Bergama Bölgesi

– Adalı Mehmet Efe

– Mavro Ali Osman Efe

– Tuzcu Mustafa Efe

* Muğla, Manisa Bölgesi

– İbrahim Ethem Akıncı

– Bakırlı Saçlı Mustafa Efe

– Kamalı Ahmet Efe

– Kırgızlardan Kara Murat Efe

* Şehit Efeler:

– Şehit Çapraz Hüseyin Efe

– Şehit Giritli Caferaki (Sökeli Cafer Efe )

– Şehit Gökçen Hüseyin Efe

– Şehit Gördesli Makbule Efe

– Şehit Halil Efe

– Şehit Hortunalı Hamit Efe

– Şehit Karazeybek Mehmet Efe

– Şehit Karapınarlı Kara Osman Efe

– Şehit Kako Mehmet Efe

– Şehit Kelin Süleyman Efe

– Şehit Kınalı Dokuz Efe

– Şehit Küçük Mustafa Efe

– Şehit Nazmi Efe

– Şehit Poslu Mestan Efe

– Şehit Sinekçilerli Hasan Hüseyin Efe

– Şehit Sökeli Ali Efe

– Şehit Yabaayak Mehmet Efe

– Şehit Yanık Halil İbrahim Efe

– Şehit Yatağanlı Hüseyin Efe [2]

Bu sayılan isimlerin dışında daha nice isimsiz kahramanlar vardır… Hepsini, aziz hatıraları huzurunda saygı ile selamlıyorum…

Sarı Zeybek Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Demirci Mehmet Efe’ye yolladığı Telgraf:

“Aydın ve Havalisi Kuvayı Milliye Umum Kumandanı Demirci Mehmet Efe kardeşime:

Kahraman efelerinizi size gönderiyorum. Aydın’ın bu doğru özlü ve fedakâr evlatları, Bolu ve Düzce havalisinde memleketimizi gâvurların esaretine düşürmeye çalışan hainleri pek kahramanca ve fedakârca bastırdılar. Vatanımıza büyük hizmetler ifa ettiler. Allah iki cihanda aziz etsin. Kendilerine ve umum kumandanları olan zat-ı alinize Büyük Millet Meclisi’nin kalbi ve samimi teşekküratını takdim eder, gözlerinizden öperim. Kardeşim efendim. Ankara, 11 Haziran 1920. İmza: Büyük Millet Meclisi Reisi Mustafa Kemal.’’ [3]

Dilerim kurtuluş günlerinde, bu milli kahramanlar unutulmazlar ve unutturulmazlar… Çünkü bu isimsiz milli kahramanların yaşadıkları, mücadeleleri, hizmetleri, çektikleri çileleri ve fedakârlıkları milletimizin evlatlarına öğretilmez ise milli ruhumuzu ve milli şuurumuzu dinç ve diri tutamayız. Bu sebeple Milli Mücadele’yi ve kurtuluş günlerini anlatırken efeleri unutmamalıyız. Onları hatırlatmalıyız. Ve o milli ruhu her zaman diri tutmalıyız. O ruhu diri tutabilmek için de öncelikle o ruha can vermiş yiğitlerimizi milletimize anlatmalıyız. Bu, hepimizin milli görevidir…

(1) Naci Sadullah Daniş-Demokrat İzmir Gazetesi-Cepkenliler Yazı Dizisi

(2) Kuvayı Milliye Efeleri-Şahin Efe Yılmaz

(3) Mehmet Şefik Aker- 57. Tümen ve Aydın Milli Mücadelesi (1918-1920) Genel Kurmay Başkanlığı Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları