Twitter
Visit Us
YOUTUBE
YOUTUBE
LINKEDIN
Share

Türkiye ile Çin arasındaki ilişkiler her alanda gelişiyor. Geçen hafta başında Çin Donanmasına ait görev grubu, İstanbul liman ziyaretinde bulundu ve İstanbul’un en prestijli bağlama yerinde Sarayburnu’nda ağırlandı. Deniz Kuvvetlerimiz savaş gemilerini ve personelini Türk misafirperverliğine yakışan şeklide en üst düzeyde ağırladı. Çin Deniz Kuvvetleri’nin 68’inci kuruluş yılı münasebetiyle başlatılan 20 ülkelik 6 ay süreli dünya turu kapsamında filonun İstanbul’a gelişi donanma diplomasisi açısından önemli bir olay. Changchun muhribi ile Jingzhou DSH Firkateyni ve Chaohu isimli lojistik destek gemisinden oluşan filo, tarihimizde Çin Donanmasının Türk limanlarını dördüncü ziyaretini gerçekleştirdi. Filo, İstanbul’dan sonra Pire/Atina’ya intikal edecek. Çin’in Bir-Kuşak Bir Yol (OBOR) girişiminde önemli yeri olan Pire limanından önce görev grubunun, İstanbul Liman ziyaretini gerçekleştirmesi Türkiye’ye nazik bir mesaj olarak algılanmalı.

ÖZENLE YÜRÜTÜLEN DONANMA DİPLOMASİSİ

Donanma diplomasisi ülkeler arasındaki ilişkilerin durumunun en önemli göstergelerinden birisidir. Devlet toprağını temsil eden ve diplomatik dokunulmazlığı olan savaş gemileri, dış politika ve güvenlik politikalarının barış zamanı en iyi uygulayıcılarıdır. Bir ülkenin diğer bir ülkeye iyi niyet ve dostluk işareti olarak, liman ziyareti maksadıyla savaş gemisi gönderme kararı çok boyutlu değerlendirmelerle alınır. Savunma Bakanlığı tek başına karar vermez. Dışişleri Bakanlığı son sözü söyler. Türk-Çin diplomatik ilişkileri 1971 yılında başladı. İki taraf 2000 yılına kadar birbirine savaş gemisi ziyaretinde bulunmadı. İlk adım Türkiye’den geldi. 2009 yılında FETÖ tarafından intihara sürüklenen Merhum Deniz Kurmay Albay Berk Erden kumandasındaki TCG Turgutreis Firkateyni 12 Haziran 2000 tarihinde çok sıcak bir karşılama töreni ile Şanghay limanına girerek Çin’i ziyaret eden ilk Türk savaş gemisi oldu. Bu ziyaretin 18 Nisan 2000 tarihinde Türkiye’ye resmi ziyarette bulunan Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Başkanı Jiang Zemin’in Türkiye ziyaretinden sonra gerçekleşmesi çok anlamlıydı. Gemi Çin karasularından itibaren Jiangwei sınıfı 542 bordo numaralı Tongling isimli firkateyn tarafından karşılandı ve refakate alındı. Tongling, telsizden Gemi Komutanına ve personele ‘hoş geldiniz’ dileklerini iletti. Ayrıca ana direğine her iki yandan WTC sancaklarını toka etmişti(Welcome to China- Çin’e Hoş Geldiniz). Bu tarihi ziyarette Turgutreis Firkateynimiz Şanghay’da şehir merkezine en yakın iskeleye alınmıştı. Geçmişte ziyarete gelen Amerikan ve İngiliz savaş gemilerine şehre uzak alanlarda bağlama iskelesi tahsis edilirken, gemiye şehrin en güzel rıhtımı Yangzijang rıhtımında yer verilmesi, Çin’in Türk dostluğuna verdiği önemin somut bir göstergesi olmuştu. Çin Deniz Kuvvetleri TCG Turgutreis’i kendi gemileri gibi bağrına basmış, iki gün içinde çok yoğun bir sosyal faaliyet programı uygulanmıştı. Geminin tarihi ziyareti nedeniyle Çin Deniz Kuvvetleri ilk gün zarfı ve pul bastırdı. Kaldıkları iki günde TCG Turgutreis’i üç bin kişi gezdi. (Bu köşede gemi komutanı Berk Erden’i rahmetle anıyor, aziz hatırası önünde saygı ile eğiliyorum.)

TARİHİMİZDE BİR İLK

Çin Halk Cumhuriyeti bu ziyarete 2002 yılında karşılık verdi. 20 Haziran 2002 sabahı Cumhuriyet Donanması ve Türklerin tarihinde bir ilk yaşandı. Çin Halk Cumhuriyetine ait Qingdao isimli muhrip ile Taicang isimli tanker, Aksaz Deniz Üssüne liman ziyaretinde bulundu. Her iki gemide Çin Deniz Kuvvetlerine mensup beş Amiralden oluşan bir heyet vardı. Ayrıca büyük çapta bir Donanma Bandosu da gemiler ile geldi. Ziyaret 23 Haziran’a kadar devam etti. Taicang tankeri 23 Haziran–30 Haziran arasında ayrıca Bozcaada liman ziyareti yaptı. Türkiye’nin ikinci Çin ziyareti, TCG Gemlik Firkateynimiz tarafından Şanghay limanına 1–4 Ağustos 2011 tarihleri arasında yapılan ziyaretle gerçekleşti. Bu ziyaret Türk-Çin diplomatik ilişkilerinin başlangıcının 40. yılına denk getirildi. Çin savaş gemilerinin ikinci Türkiye ziyareti, 2012 yılının Ağustos ayında gerçekleşti. Qingdao Firkateyni ve Weishanhu isimli lojistik destek gemisi (tanker) İstanbul ziyaretinde bulundular. Bu ziyareti 2015 yılı Mayıs ayındaki karşılıklı ziyaretler izledi. TCG Gediz Firkateynimiz Qingdao limanını ziyaret ederken, Çin’e ait Weishanhu tankeri ile Linyi ve Weifang isimli firkateynler de İstanbul ziyaretinde bulundular. Bu gemiler daha sonra Akdeniz’de Ruslarla beraber Akdeniz tarihinde bir ilki gerçekleştirdi ve ‘Müşterek Deniz 2015’ isimli birleşik deniz tatbikatını icra etti.

KÜRESEL BARIŞA VE İSTİKRARA KATKI

Çin gemilerini Akdeniz’de görmek küresel barış ve istikrar için ümit verici. Diğer yandan geçen hafta başında 3 gemilik bir diğer görev grubu Rus Baltık Filosu ile tatbikat yapmak ve liman ziyaretlerinde bulunmak üzere Baltık Denizinde seyir halindeydi. Çin ve Rus filoları 21 ve 28 Temmuz 2017 tarihleri arasında Baltık Denizinde 21 geminin katılımı ile Deniz Etkileşim-Maritime Interaction-2017, isimli bir deniz tatbikatı icra edecek. Baltık Denizi’nde ilk ortak tatbikat 2012 yılında icra edilmişti. Rusya’ya karşı Kuzey Avrupa NATO ülkeleri ile İsveç ve Finlandiya gibi NATO üyesi olmayan ülkelerde sergilenen tırmandırıcı ve kışkırtıcı askeri gelişmelerin yaşandığı; Çin’e karşı Japonya Öz Savunma Kuvvetlerinin savunmaya yönelik anayasal kısıtlamalarının kaldırılarak Amerikan Kuvvetleri ile küresel çapta saldırgan rollerde işbirliği yolunun açıldığı ve Güney Çin Denizinde yeni kışkırtmaların yaşandığı bir konjonktürde gerek Baltık Denizindeki Rus-Çin Tatbikatı, gerekse 6 ay sürecek Çin Deniz Görev Gurubunun dünya turu yeni bir dönemin önemli mesajlarını oluşturuyor. Asya güçleri Avrupa Atlantik yapının ön bahçelerine giriyor. Bu gelişme neo-liberalizmin güdümündeki Atlantik sistemin kan gölüne çevirdiği başta Suriye olmak üzere, küresel trajedilerde frenleyici rol oynayacaktır.

(Anadolu’nun ayrılmaz parçası Kıbrısımızın jeopolitik kaderinin yazıldığı 20 Temmuz 1974 Barış Harekâtının 43. yıldönümünde aziz şehitlerimizi rahmetle, kahraman gazilerimizi şükran ve vefa ile anıyorum.)