…

RİSKLİ BÖLGELERE SEYAHAT

Merhaba. Bu makalemizde; yıllardan beri çalışma sahamız haline gelen Ortadoğu ülkeleri ve terör bölgelerinde yaşadığımız tecrübelerin ışığında, sizlerin böyle bölgelere olası seyahatlerinde nelere dikkat etmeniz gerektiğini kaleme aldım.

Dünyanın neresine giderseniz gidin gitmeden evvel yapacağınız ufak bir araştırma, gezinizde büyük farklar yaratabilmekte. Bu farklar tamamıyla olumlu olmakla beraber, gezinizin daha sağlıklı, daha güvenli ve huzur dolu geçmesini sağlamaktadır. Günümüzün internet çağında bu bilgilerden faydalanmamak büyük bir yanlış olurdu.

Yaşanma ihtimali olan tehditlerden korunabilmek için, o tehditlerin ne olduğunu biliyor olmak gerekir. Adam kaçırma, sivil itaatsizlik, paramiliter yapılanma saldırıları, terör organizasyonu saldırıları, Yol kapatma eylemleri, Bireysel suçlar (yaralama, öldürme, darp, gasp) Doğal afetler, İklime bağlı problemler sizlerin bu seyahatlerde başınıza gelebilecek durumların genel başlıklarını oluşturmaktadır. Yukarıda geçen konuların çoğu teknik ve askeri konular olmakla beraber, bir çeşit ‘’komando’’ olmadan da kendinizi korumanız mümkün.

Tavsiyelerimize bir göz atalım…

• En genel ve ilk kuralımız, gittiğiniz ülkede çantanızı, odanızı, dolabınızı asla kilitsiz ve erişilebilir bırakmayın. Otelde kalıyorsanız, oteli terk ederken anahtarınızı yanınızda bulundurun, resepsiyona bırakmayın.
• İyi bir seyahat planlaması için gideceğiniz bölge ile ilgili mevcut tüm bilgileri araştırın ve inceleyin;

• Bölgeleri,
• Güvenlik risklerini,
• Doğal afetleri,
• İklimi,
• Hava tahminlerini,
• Kültürü,
• Dinleri,
• Gelenekleri,
• Siyasi durumu,
• Suç durumunu,
• Yolsuzluk durumunu,
• Güvenli sınırları,
• Ülkede alabileceğiniz destekleri araştırın.

• Seyahatiniz için gerekli tüm evrakları düzenleyin;

• Vize,
• İzin,
• Pasaport,
• Bilet,
• Sigorta,
• Alacağınız danışmanlık hizmetleri,
• Kalacağınız yer,
• Sizi havaalanında karşılayacak kişiler ve irtibat numaralarının sizde hazır olması gerekir.

Bölgedeki tıbbi koşulları, aşıları ve salgınları iyi bilmeli, ülkenizden gitmeden bunla ilgili önlemleri almalısınız.

• Transit Geçiş belgeleri, izinler, koruyucu ve güvenli gibi özel donanım gereksinimlerini incelediğinizden emin olun.
• Kendinizi ve ailenizi bu yolculuğa psikolojik olarak hazırlayın ve değişen risk koşullarında ne yapacağınızı/yapmayacağınızı bilin.
• Rotaları her zaman büyük bir dikkatle planlayın ve her zaman yeterli rota ve bölgesel haritaya sahip olduğunuzdan emin olun.
• Gittiğiniz yerdeki tüm kolluk kuvveti, elçilikler, hastaneler ve benzeri yardım kuruluşlarının lokasyonlarına vakıf olun.
• Ben, her şey kötü giderse diye yanıma Uyku tulumu, çadır, mat alıyorum. Size de tavsiye ederim. Uyku düzeni, çevrenizdeki değişen koşulları algılayabilmeniz açısından çok çok önemli.
• Yeterli bir tıbbi / acil durum ve hayatta kalma kitine sahip olun ve hepsini nasıl kullanacağınızı öğrenin. Bunla ilgili çantalar, hazır kitler mevcut.
• Sizi hiçbir koşulda yarı yolda bırakmayacak iletişim ve navigasyon sistemlerine sahip olun. Bu konuda ben suya ve şoka dayanıklı, güneş enerjisi desteği olan ürünler tercih ediyorum.
• Telefonunuzda acil durumlarda arama yapabilmek üzerine, hazır numaralar ve SMSler hazırda bulunsun.
• Ailenizdeki herkesin, arkadaşlarınızın seyahat planlamanızdan haberdar olmasını sağlayın. Özellikle birinci derece akrabalarınıza tam planı paylaşın. Yanınızda bir ‘’Next of Kin’’ dediğimiz, acil durumda aranacaklar listenizi yanınızda taşıyın.
• Seyahatiniz beş günden uzun sürecekse, bunun için yanınızda yük olabilecek bir çantayla gideceğinizi varsayıyorum. Bu yüzden, acil durumlarda hemen alıp çıkabilecek başka bir çanta yapmanızı öneriyorum.

Gittiğiniz bölgenin risk durumuna göre, ‘’PPE’’ dediğimiz Kişisel Koruyucu Ekipmanların size ulaştırıldığından emin olun. Özellikle balistik içerikli ekipmanların belli bir son kullanma tarihi olduğunu bilin ve bu son kullanma tarihini kontrol edin.

• Gaz maskesi, Balistik miğfer, balistik yelek gibi ekipmanlar hep yanınızda bulunsun.
• Yanınızdaki belgeleri taşımak zorunda kalıyorsanız, mutlaka elektronik bir ortamda ‘’soft copy’’ olarak taşıyın veya daha da güvenlisi, ‘’cloud’’ kullanın.
• Gelmeden önce kesinlikle Kültür Araştırması yapın.
• Gittiğiniz ülkede Dolar geçerli olmayabilir, yerel parayı havaalanından edinin.
• Gittiğiniz yerdeki Türk temsilciliklerini öğrenin. Gerekiyorsa, resmi kanallardan ‘’geldiğinizi’’ bildirin.
• Özellikle dini konuda ve kadınlara saygı konusunda hata yapmayın. Gerekmedikçe, kadınlarla iletişim kurmayın (özellikle İslam ülkeleri için) ve kadınlara direk bakmayın.
• Bozuk bir İngilizceyle konuşmanızda fayda var. Amerikalı gibi olmaya çalışmayın. Düzgün bir İngilizce, ‘’Batılı olduğunuz’’ fikri yaratacaktır. Bu da sizin mimlenmenize neden olabilir.
• Herhangi bir kadınla fiziksel temasa kesinlikle girmeyin.
• Kadın ya da erkekler, gittikleri yerlere uygun giyinmek konusunda yeniliklere açık olmalılardır. Temel esas, gittiğiniz yerde farklı görünüşünüzle dikkat çekmemektir.
• Askeri maksat veya benzeri maksatlarla yapılan seyahatlerde, çalışacağınız ordudan ‘’Culture Card’’ isimli pratik bilgiler içeren kartlardan veya afişlerden isteyebilirsiniz. Faydalı olacaklardır.
• Herhangi bir protestoya denk gelirseniz, en az iki blok ötede olmanız çok önemli. Karşılaşabileceğiniz yerel otoritelerin direktiflerine mutlaka uyum sağlayınız.
• Gideceğiniz yerlerle ilgili risk analizlerini mutlaka okuyun. Bu risk analizleri güncel, haftalık olmalıdır. Risk analizlerine, gideceğiniz yerdeki elçiliğinin sayfasından da ulaşabilirsiniz.
• Sıcak çatışmaların yaşandığı yerleri öğrenip, seyahat rotalarınızı buralardan uzakta konumlandırın.
• Gerekmedikçe ve iş maksatlı olmadıkça, gece seyahatlerini tercih etmeyin.
• Ortadoğu’da konuşulan bölge dillerinden birkaç kelime bile öğrenip söylerseniz, karşı tarafın hoşuna gitmektedir. Bu sempatik avantajı kullanmanızı tavsiye ederim.
• Alkol, uyuşturucu madde ve keyif verici maddeler konusuna kesinlikle girmemelisiniz.
• Gideceğiniz bölgenin dinini ve bu dine bağlı bayramları, kültürleri, yaşayışları öğrenmeniz çok önemlidir. Örneğin; İslamiyet’in resmi din olduğu bir ülkede Ramazan Bayramında sokakta yemek yemeniz, büyük problem yaratabilir.
• Taktik ve askeri kıyafetlerden (iş haricinde) kesinlikle uzak durmanız gerekir. Buna, dağ yürüyüşü ve dağcılıkta giyinilen marka ve modeller de dâhil.
• Ortadoğu ülkelerinde işlerin bir günde bambaşka bir hal alabileceğini hesaba katarak acil durum planları yapmanın bir zararı olmaz. ‘’Worst Case Scenario’’
• Seçtiğiniz otelde üst katlar ve merdiven/asansöre uzak odalar olması, kaçırılma riskinizi en aza indiren bir davranış olacaktır.
• (Göreviniz bu olsa dahi) insanların fotoğraflarını çekmeyiniz.
• Her ne kadar istemeyerek söylesem de, uygun ateşli silah ve yakın savunma eğitimini almış olmanız büyük avantaj.
• Gittiğiniz yerde bir şeyler kötü gider ve bir silahlı çatışmanın ortasında kalırsanız, araçları bir sütre olarak düşünmeyin. Araçların sadece motor blokları ve dolayısı ile de ön tekerleri güvenlidir. Geri kalan her yerden mermi çekirdeği penetre ederek size ciddi hasarlar verebilir. Beton yapılar, çelik yapılar, kapılar, apartman girişlerindeki holler daha başarılı birer sütre ve ilerleme yollarıdır.
• Yüksek riskli bölgelerde;

– Topluma açık bir yerde sabit beklenildiği sırada,

– Güvenlik açısından riskli ve girilmemesi söylenen yerlere girildiğinde,

– Otel odasında istirahat sırasında,

– Çatışma ve kargaşa anında kalabalıktan ve karmaşadan faydalanarak,

– Ajanlık faaliyetleri yapan şahıslar taraf değiştirdiğinde,

– Planlı bir eylem hazırlandığında işyerinden ve hatta şahsi konuttan bile kaçırılır.

• Patlamaya denk gelmeniz halinde ihtiyacınız olacak hayatta kalma ve ilkyardım metotlarını mutlaka öğrenin.
• Patlama veya silah sesi duyduğunuzda yapmanız gereken ilk şey, fiziksel profilinizi küçülterek saklanacak uygun bir yer bulmaktır. Saklanmanın müteakibinde, gözlem yapmalı ve krizin kaynak noktasını bularak, acilen tersi yöne uzaklaşmalısınız.

Riskli bölgelere ne kadar sık giderseniz, rehavete kapılıp kişisel güvenlikle ilgili hata yapmanız o kadar artıyor. Buna dikkat edin.

• Yerel telefon hattınız veya kişisel hattınızdan bilmediğiniz bir numara aradığında kesinlikle telefonu açmayın. Telefonu engellemeyin. Bırakın çalsın. Kontrol amaçlı aranıyor olabilirsiniz.
• Seyahatinizde kullanacağınız aracı kapalı ve kontrollü bir garaja almaya çalışın. Alamıyorsanız, bazı temel tuzaklamalara ve dışarıdan müdahalelere ne tür bir araç araması yapılması gerektiğini öğrenin.
• Yabancı şahıslarla iletişimden kaçının. Bu kaçınmayı yapabilmek için gerekli birkaç kelimelik mahallî dil kullanımını öğrenin. Örnek: Irak’ta birisi size yaklaştı ve bir şeyler sordu. Arapçayla ‘’Üzgünüm gitmem gerekiyor’’ cümlesini öğrenebilirsiniz. Ben buna alternatif olarak zaman zaman ‘’dilsiz vatandaş’’ taklidi de yapabiliyorum. Komik gelebilir, ancak hep işe yaramıştır.

Fiziksel boyuta gelen tartışmalardan uzak durabilmek için elinizden geleni yapın. Ancak yapacak başka hiçbir şey kalmadıysa, mümkün olduğu kadar saldırgan ve patlayıcı olun. Ve orayı terkedin.

• Her şeyiniz çalınsa bile, yedek paranızın olacağı gizli bir bölmeyi pantolon veya ceketinize diktirebilirsiniz.
• Ortadoğu’da yiyecek/içecek temizliği zaman zaman bir problem haline gelebilmektedir. Bunun önüne geçebilmek için;

• Popüler olan zincir restoranlarda yemek yiyebilirsiniz,
• Yemeğinizin hazırlanışına bakarak kontrol edebilirsiniz,
• Alerjiniz var ise, gideceğiniz ülkenin diline çevrilmiş yazıları yemek yediğiniz yere gösterebilirsiniz,
• Yemeklerin tamamen piştiğinden emin olun,
• Kapalı suları için.