Twitter
Visit Us
YOUTUBE
YOUTUBE
LINKEDIN
Share

Altı Gün Savaşları, İsrail’in Mısır hava kuvvetlerinden başlayarak Suriye ve Irak’ın hava kuvvetlerini neredeyse tamamen imha ettiği bir savaş olarak önem arz ediyor. Ancak dönemin özellikle Mısır komutanlarının açıklamalarına göre bu psikolojik çöküntü sonucu saldırı güçlerini kaybeden Mısır kuvvetleri, savaş yeterliliğine sahip olmalarına rağmen Başbakan Nasır’ın emriyle Sina Yarımadası’nı savaşmadan bırakmış sadece ülkelerine kaçarak geri dönmüşlerdir, İsrailli birlikler de onları gidene kadar takip etmiştir. İsrail’in bölgedeki üstünlüğünü anlamamıza yardım eden Altı Gün Savaşları’nın tarihi belgelerini sırayla paylaşacağım.

Savaş Öncesi durum

1967 yılında başlayan savaş daha önceki Arap İsrail savaşlarından farklı gelişti. 1948 savaşı Filistin topraklarında bağımsızlığını ilan eden İsrail’e ilk günden verilen büyük tepkiydi. Bu savaşta Arap orduları İsrail karşısında büyük bir yenilgi aldılar. 1956 yılındaki Arap İsrail savaşı ise daha İngiltere, Fransa ve İsrail’in Mısıra saldırıları dolayısıyla başlamıştı. 1967 savaşı ise bölgede güçlenen Pan-Arabizm ideolojisinin bir sonucu olarak çıktı. Mısır devlet başkanı Nasır gerek 1948 gerek 1956 savaşlarındaki yenilgilerin intikamını almaya istiyor ve elde edeceği prestijle Orta Doğuda Mısır’a büyük bir üstünlük sağlamış olacaktı. Savaşın bir diğer sebebi ise Mısır ve Suriye’nin kendini savaşa hazır hissetmesiydi. 1956’dan beri Mısır ve Suriye Sovyet Rusya’dan aldığı silahlarla ordusunu güçlendirmişti. Bu tarihlerde Amerika Birleşik Devletleri ise Vietnam bataklığına saplanmıştı dolayısıyla İsrail’in arkasında durmayacağı düşüncesi Arap ülkelerini cesaretlendiriyordu.

6 Gün Savaşlarının başlamasına giden süreci 1966 Şubatında Suriye’de iktidarda bulunan Baas Partisinin sol kanadının bir darbe ile iktidarı ele geçirmesi oldu. Bu iktidar değişikliğinden sonra Suriye-İsrail sınırında olaylar çıkmaya başladı. Baasçılar, Başkan Nasır’ı İsrail’e karşı yumuşak davranmak ve Birleşmiş Milletler kanadının altına sığınmakla suçlayacaktı. 1966 Ekiminden itibaren Suriye topraklarından hareket eden El-Fetih fedaileri İsrail topraklarına saldırılara başladılar. İsrail bu saldırıları Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne şikâyet etti ancak Suriye aleyhine karar çıkartamadılar. Bunun sebebi Sovyetler Birliğinin her kararı veto etmesiydi. Bu şartlarda Suriye daha rahat hareket etmeye başladı. Bu cesaretle Suriye Başbakanı Ekim ayında ‘Biz İsrail’in güvenliğinin bekçisi değiliz’ diyecekti.

Suriye topraklarından gelen saldırılara karşı İsrail misliyle karşılık verme kararı aldı. Bu durum Suriye, İsrail, Ürdün İsrail sınırlarında gerginliğin günden güne artmasına sebep oldu. 7 Nisan 1967 günü İsrail uçakları Şam üzerinde uçtu ve altı tane de Suriye uçağını düşürdü. Mayıs ayından itibaren Suriye topraklarından İsrail tarafına saldırılar artarak devam etti. İsrail Başbakanı Levi Eshkol 11 Mayısta radyoda yaptığı bir konuşmada: “İsrail hükümeti gayet iyi biliyor ki, teröristlerin merkezi Suriye’dir. Fakat biz prensibimizi tespit ettik: Saldırgana mukabil darbeyi vurmanın zamanını yerini ve vasıtasını biz seçeceğiz” diyordu.

Adım Adım Savaşa Doğru

16 Mayıstan itibaren Mısır silahlı kuvvetleri de alarm durumuna geçirildi. 14 Mayıstan itibaren Mısır kuvvetleri 1956’dan beri Birleşmiş Milletler Barış gücünün kontrolü altında olan Sina’ya girmeye başladı. Mısır bu hareketi ile savaş hazırlığı yaptığını gösteriyordu. Savaşı başlatacak gelişme ise 22 Mayıs’ta gerçekleşti. Nasır 22 Mayıs’ta Tiran Boğazını İsrail gemilerine, 24 Mayıs’ta ise bütün deniz trafiğine kapattı. Savaşa doğru hızla yol alınırken Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği harekete geçerek savaşı önlemeye çalıştılar. Ancak bu çabalar bir sonuç vermedi.

Nasır 26 Mayısta yaptığı bir konuşmada şöyle diyordu: “Eğer savaş gelecek olursa, bu topyekûn bir savaş ve hedefimiz de İsrail’i yok etmek olacaktır. Bu savaşı kazanacağımıza inanıyoruz ve şimdi İsrail ile savaş için hazırız. Bu sefer 1956’daki gibi olmayacak. O zaman İsrail ile değil, İngiltere ve Fransa ile savaşmıştık”. 30 Mayısta Mısır (Birleşik Arap Cumhuriyeti) ile Ürdün arasında bir savunma antlaşması imzalandı. Bu anlaşmaya 4 Haziranda Irak da katıldı. Mısır Başkanı Nasır bu katılma dolayısıyla yaptığı konuşmada, “1956 ihanetinin intikamını almak için savaşın başlamasını şiddetle arzuluyoruz. Bu savaş bütün dünyaya Arapların da, İsrail’in de ne olduğunu anlatacaktır” diyordu.

Mısır’ın Askeri Birliklerinin Sina Bölgesine Hareket Ettirilmesi Üzerine Mısır Devleti’nin 15 Mayıs 1967’deki Açıklaması:

14 Mayıs 1967 tarihinde Mısır, Suriye ile bir savunma anlaşması imzaladı ve askeri kuvvetlerini Sina Yarımadasına hareket ettirmeye başladı. Birliklerin çoğu doğuya yöneldi ve Kahire’yi geçti. Bir gün sonra Mısır’da genel bir olağanüstü hal ilan edildi. 1 Numaralı Mısır Savaş Emri, Mareşal Abd al-Hakim Amer tarafından 14 Mayıs 1967’de yayımlandı.

Geçtiğimiz günlerde, güvenilir raporlar, çok sayıda İsrail askeri birliğinin Suriye sınırlarında konuşlanmaya başladığını meydana çıkardı. Amaçları Suriye bölgesini işgal etmektir. Buna göre:

1. Arap Özgürlük Rejimi Hükümeti devrilmeli ve Suriye’de atanmış bir sağcı rejim kurulmalıdır.

2. Filistin Özgürlük Hareketi bastırılmalıdır.

 İsrail Başbakanı ve İsrail Ordusunun Genelkurmay Başkanı tarafından yapılan sert ve saygısız açıklamalarla da bu sav desteklenmiştir. Başta Birleşik Arap Emirlikleri olmak üzere, Arap Özgürlük kuvvetleri üstü kapalı sayılamayacak bir provokasyon sergilemiştir.

Fakat bütün ihtimalleri göz önünde bulundurarak, İsrail ordusunun tehditleri karşısında resmi bir duruş sergilemeye karar verdik ve İsrail’in Suriye’ye karşı bulunacağı herhangi bir saldırgan harekette ivedilikle araya gireceğimizi belirtiyoruz.

Devamındaki emirler şu şekilde yayımlandı:

1. Ordu kuvvetleri için seferberlik ilan edilecektir.

2. 14 Mayıs 1967 saat 14.30’dan başlayarak, herhangi bir savaş için tam tetikte bulunmak amacıyla hazırlıkların seviyesini arttırılacaktır.

3. Operasyon planlarına göre konuşlandırılmış birlikler ve bölükler şimdi bulundukları mevzilerden belirlenen toplanma bölgelerine hareket edeceklerdir.

4. Silahlı kuvvetler, İsrail cephesindeki durumun gelişmelerine göre savaş pozisyonlarını almak için tam tetikte olacaklardır.

Bu Savaş Emriyle, Mısır, Suriye ile İsrail’in saldırgan olarak değerlendirdiği tutumuna karşı birlikte hareket etmeye başlamış ve Mısır’da seferberlik ilan edilmiştir.

Kaynakça

  1. Ömer Aymalı / Dünya Bülteni – Tarih Dosyası
  2. http://mfa.gov.il/MFA/ForeignPolicy/MFADocuments/Yearbook1/Pages/1%20Egypt-s%20Statement%20on%20Troop%20Movements%20into%20Sinai-.aspx

 

  1. Six Day War -Israeli Victory Documentary=

https://yandex.com.tr/video/search?text=Six%20Day%20War%20documentary%20&reqid=1509742396547921-141526032967599824965559-vla1-1206-V