ABD’nin, bazı ülkelerden yapılacak direkt uçuşlara getirilen elektronik cihaz yasağı kararını ‘güçlü terör tehditlerinin ticari uçaklara sızacağı tehlikesi’ gerekçesiyle aldığı bildirilmiştir. ABD Dışişleri Bakanlığı Geçici Sözcüsü Mark Toner da, ABD’nin 8 ülkeden uçuşlarda cep telefonundan büyük cihazları yolcuların yanlarına almasını yasaklayan kararına ilişkin sorulara, kararın ‘büyük ölçüde’ Ulaşım Güvenlik Yönetimi (TSA) ve İç Güvenlik Bakanlığı (DHS) tarafından alındığını aktarmıştır. Bu kararın, belirtilen hava alanlarından güçlü terör tehditlerinin ticari uçaklara sızacağı tehlikesi sonucu alındığını, terör gruplarının ticari uçakları hedef almaya devam ettiğini vurgulamıştır.

Basın, ABD ve İngiltere’nin, Türkiye de dâhil bazı ülkelerden uçak yolculuklarında, kabinde elektronik cihaz bulundurulması yasağına gerekçe olarak terör örgütlerinin saldırı tehdidini göstermiştir. Haber içeriğinde, Batılı istihbarat yetkililerinin, yasağın, ileri teknolojik bomba yapımı konusunda uzman görülen El Kaide’nin, Yemen’deki kolunun yarattığı tehditler nedeniyle alındığını söylediğini yazmışlardır.

İngiltere’de, The Times gazetesi de “Yeni bomba korkusu laptoplara uçuş yasağı getirdi” başlığıyla hem DEAŞ hem de El Kaide gibi terör örgütlerinin, hava taşımacılığına yönelik saldırı niyetine vurgu yaparak, bu niyetin halen var olduğunu bildirmiş, istihbarat kuruluşlarının hem Yemen’deki El Kaide, hem de Somali’deki Eş Şebab örgütlerine odaklandığını ve bu örgütlerin üyelerinin terör saldırısı hazırlığında olduğuna dair bilgi edinildiğini de aktarmıştır. Ocak 2017 ayında ABD özel komandoları tarafından gerçekleştirilen, Arap Yarımadası’ndaki El Kaide yapılanmasını hedef alan baskından sonra o dönemdeki haberlerde, Arap Yarımadası El Kaidesi’nden İbrahim El-Asiri’nin uçaklara sokulabilen, sıkıştırılmış bomba yapmaya çalıştığı yer almıştı. Ayrıca, geçen yıl Somali’nin Mogadişu kentinden kalkan bir uçakta Eş Şebab örgütünün patlayıcı yüklü bir dizüstü bilgisayarı kullanarak uçakta delik açtığı bilinmektedir.

ABD’de, Başkan Donald Trump’ın imzaladığı kararnameye göre, Orta Doğu ve Kuzey Afrika’daki yedi ülkeden ABD’ye uçan uçakların kabinine elektrikli ve elektronik eşyalar alınmayacağı, yasağın ABD’li hava yolu şirketlerini kapsamadığı belirtilirken, söz konusu yasaktan etkilenecek hava yolu şirketlerinin;

Arik Air – Lagos

Egyptair – Kahire

Emirates – Dubai ve Atina

Ethiopian Airlines – Addis Ababa, Lome in Togo ve Dublin

Etihad – Abu Dhabi

Kuwait Airways -Kuveyt

Qatar Airways – Doha

Royal Air Maroc – Casablanca

Royal Jordanian – Amman;

Saudia Airlines- Cidde ve Riyad

South African Airways – Johannesburg ve Dakar

Turkish Airlines – Istanbul olduğu öğrenilmiştir.

Uluslararası OAG (Official Airlines Guide)’nin 2017 yılında yayımlanan raporuna göre;

– Atatürk Havalimanı, Avrupa’da 5. sırada yer almış, 2015 yılında yani Haziran 2016 saldırılarından önceki sene ise 2. sırada olduğu,

– Sabiha Gökçen Havalimanı, Avrupa’nın en büyük düşük bütçeli havayolu hub’ı haline geldiği belirtilmiştir.

2015 yılı verilerine göre ise en hızlı büyüyen havalimanları ve 2010 yılına kıyasla büyüme oranlarına yer verilmişti, buna göre Atatürk Havalimanı’ndan 2010 yılında en yoğun günde 30.916 yolcu taşınırken 2015 yılında 328% büyüme ile bu sayı 132.355’e çıktığı, Sabiha Gökçen ise 2010’da en yoğun günde 3.191 yolcu ile hiç bir listede yokken 784% büyüme ile 2015’te 28.199 yolcu sayısına ulaştığı ve 2016 yılında Avrupa’nın en büyük düşük bütçeli hub’ı haline geldiği belirtilmiştir.

2015’te Avrupa’da Heathrow’dan sonra ikinci sırada yer alan Türkiye, 2016 Haziran’ında yapılan saldırının etkisiyle ilk kez düşüş yaşayıp 5. sıraya kadar gerilemiş, 5. sıradaki gerilemiş haliyle bile Madrid, Münih, Roma, Zürih, Moskova gibi havaalanlarını geride bırakmıştır.

Kısacası ABD’ye bu havaalanlarından yapılan uçuş yasağının gelmesiyle birlikte yoğunluk tamamen Avrupa’ya kayacak ve ABD’nin bir hub listesinden silinmesi engellenerek, ticari itibarının üst düzeyde tutulmasına devam edilecektir. 2016 raporuna göre, dünyanın en büyük hub’larında ilk 6 sırada ABD havaalanları yer almakta, ilk 15 havaalanının da 12’si ABD havaalanlarına ait olduğu görülmektedir.

Ticari olarak Arap yarımadasının önde gelen havayollarından Emirates’in, sürekli en uzun mesafeli ve en konforlu uçaklarının seferlerine bakılırsa, ABD’ye yaptığı direkt uçuşlarından 13’ünü yasaklanan ülkelerden yaptığı görülmektedir.

Hollanda’nın iki ayrı TV kanalında yapılan programlarda, bu bilgiler derlenerek, İstanbul ve Arap yarımadasındaki havaalanı ve havayollarının, kendi havaalanları ve havayolları şirketleri için, yolcu taşımacılığı ve büyüme bakımından tüm Avrupa da bir tehdit olduğu dile getirilmiştir.