Yaşantımızda türlü problemlerle karşılaşır ve problemleri çözmek için sürekli çare üretiriz. Bazen başarır, bazen de problemi çözemeden bir şekilde problemle yaşamaya alışırız.
Etrafındaki problemleri fark edip, ona çözüm arayanlar, çözüm çareleri için çaba sarf edenler genellikle problemleri çözmede yenilikçi bakış ve yaklaşımlar geliştirerek problemleri ya hayatlarının içinden çıkartıp atar ya da çözümsüz bir şeklide problemler hayatlarının merkezine oturur.
Farkındalıkları yüksek, iyi gözlemci olan, çözümsel bakışlarla yenilikçi yaklaşımlar getirebilenler, hayatlarının herhangi bir sürecinde girişimciliğe muhakkak bulaşırlar. Bu onların istemleri ya da istemleri dışında olur. Bu tip kişiler genelde seyahat etmeyi seven, riski almaktan korkmayan, ticarete yatkın, üç boyutlu düşünebilen, yeni ufuklardan korkmayan ve pratik çözüm üretebilen yapıya sahiptirler.
Girişkenlik ve girişimcilik çok sık karıştırılan ama birbirlerinin anlamları içinde çok şey ifade eden kelimelerdir. Girişimciliğin başarısı için girişken yapıdaki, atak, aktif, sosyal kişiler daha şanslıdır. Genelde girişken olmayan girişimciler yanlarına, kendilerine göre daha girişken yapıda ortak ya da yönetici alarak ticari faaliyetlere başladıklarında, aradaki olumsuz açığı kapamada doğru yöntem seçmiş olurlar.
Girişimciliği sadece tek başlıkta incelemek oldukça yüzeysel bir geçiş olacaktır.
Bu yüzden,
 Yenilikçi Girişimcilik,
 Geliştirici Girişimcilik,
 Taklitçi Girişimcilik,
 Ticari Girişimcilik
olarak konu başlıkları ayrı ayrı irdelemekte fayda bulunmaktadır. Bu arada Sosyal Girişimcilik, Kadın Girişimcilik gibi birçok alt başlığı da ayrıca inceleyeceğiz.
Yenilikçi Girişimcilik
Yaşantımızda bizi rahatsız eden problemler var olduğu sürece, bu problemlere çözüm bulmak öncelikli çabamızdır. Bu işi birileri yapar ve ortadan kaldırır. Bizler de ya bu yapılan işten haberdar ya da sadece sonucunda ortaya çıkan ürün ya da hizmetten haberdar olarak, yaşantımızdan bir problemi daha ortadan kaldırılmış şekilde, yaşama devam ederiz.
İnsanlık var olduğu süreçten bu yana aramızdan bazıları, çözümler üreterek sonuçları insanlığın hizmetine sunuyor. Bunu çoğu zaman yeni bir şey yaptığından haberi olmadan, bazen de ticarileştirme istemiyle arz ediyorlar. Zaman içerisinde, artık çok fazla yenilik yapılarak çözüm üretilebilecek problem kalmadığı düşünülebiliyor. Oysa ki, teknolojik gelişmeler sürekli olarak yeni çözümler sunmada önümüzü açıyor.
Bu süreç içerisinde sunduğu yeni çözüm önerileri ile problemi ortadan kaldırabilen, daha önceki hiçbir çözüm önerisi ile bağlantısı olmayan, teknolojik olarak uygulanabilirliği olan, ticarileşmeye müsait ürün ya da hizmetler, Yenilikçi Girişimcilik olarak tanımlanabilir. Bu tip çözümler Patent Belgesi almaya adaydır.
Geliştirici Girişimcilik
Bazen de yaşantımızda olan çözümsel hizmet ve ürünlerin, yenilikçi yönlerinin zaman ve teknolojik gelişmeler doğrultusunda yeniden gözden geçirilmeye ve ilaveler ya da değişiklikler yapılarak geliştirilmeye gereksinimi vardır. İşlevi kolaylaştırma, maliyeti ucuzlatma ya da üretim teknolojisini kolaylaştırma gibi, aslını bozmadan ilave ve değişiklikler ile yapılan bu tip girişimler de Geliştirici Girişimcilik dahilindedir. Bu tip çözümler, bazı ülkelerde kullanılan Faydalı Model Belgesi almaya adaydır.
Taklitçi Girişimcilik
Yapılan yenilik ya da gelişmeleri, ticari gelir beklentisi ile “sahibi olmadan” piyasaya sürebilmek için, yapılan hizmet ya da ürün çalışmaları da Taklitçi Girişimcilik olarak adlandırılır. Burada esas, düşük iş gücü ve ucuz malzeme ile yani düşük kaliteli üretim ile maliyetler ve süreçlerini düşük tutup, özellikle de Patent Belgesi olmayan ürün ve ülkelerde bunu piyasaya sürerek yapılan işlemler, Taklitçi Girişimcilik dahilindedir. Sanırım hepimizin bir anda aynı şeyi düşündüğü Çin buna en doğru örnektir.
Ticari Girişimcilik
En çok yapılan ama, en çok da gerçek girişimcilik faaliyetlerini başarısızlıkla tamamlayan çalışmadır. Ticaret, gelir elde etmek için yapılan bir faaliyettir. Bu faaliyette karlılık esastır, ancak her zaman işler bu şekilde gitmeyebilir. Ama buna rağmen başarısızlık ya da yeterli olmayan başarıda bile, bu faaliyeti sürdüren kişi ya da kuruluşlar, bu tip girişimlere devam etmeye çalışır.
Ticari girişimciliğe başlayabilmek için yasal olarak yeniliğe, geliştiriciliğe ihtiyaç yoktur. Tamamen ezbere, taklitçi ve sıradan bilgilerle de bu tip girişimciliğe başlanılabilir. Hatta toplum içerisinde ticari faaliyetlere başlayanlara “amma girişimci ya da eski deyimle müteşebbis kişi” denilerek farklı değerler verilir.
Ticari girişimcilikte başarılı olmak için, bazı altın kurallar vardır. Bunlar iş planı yapma, bilgi, yatkınlık, şans, yeterli sermaye v.b. şekilde sıralanabilir. Ama kalıcı, tutarlı ve başarılı ticari girişimcilik için en önemli faktör, yol haritamız yani iş planımız olacaktır.
Tabi ki, “zamanında iş planı mı vardı da bugünkü holdingler ortaya çıktı” yaklaşımı, hemen kafanızda oluşabilir. Ancak her zaman, herkes, bir şekilde iş planını doğru ya da yanlış kafasında yapar ve ticari girişimciliğe adım atar. Burada önemli olan, doğru iş planı yaparak bunu başarıya çevirmektir.
Doğru iş planı nasıl mı yapılır?
Bir sonraki yazımda bunu anlatıyor olacağım, bilimle kalın, sevgiyle kalın….
Taner Sürmeli
surmeli.taner@hotmail.com