Son günlerde İsrail ve Türk heyetleri İsviçre’de, 31 Mayıs 2010 Mavi Marmara saldırısından beri geçen beş yıldan sonra görünürde gergin olan ilişkileri normalleştirmek için bir araya geldiler. İki ülke arasında anlaşmaya varıldığı iddia edilen mutabakatta, ilişkilerin yumuşaması için hem İsrail hem de Türkiye birtakım şartlar öne sürmüşlerdir.

Reuters Haber Ajansına göre İsviçre’de anlaşmaya varılan mutabakatta, Türkiye Mavi Marmara saldırısı için İsrail’in Türkiye’den özür dileyerek (ki bu şartın ABD Başkanı Barack Obama arabuluculuğuyla İsrail Başbakanı Netanyahu’nun Mart 2013’te Erdoğan’ı arayarak özür dilemesiyle karşılandığı varsayılmıştır) saldırı kurbanlarının ailelerine tazminat ödenmesini ve Gazze ablukasının kaldırılmasını istemiştir. Ancak Gazze ablukasının kaldırılmasıyla ilgili maddenin mutabakatta yer alıp almayacağıyla ilgili net bir bilgi olmadığı bildirilmiştir. Mutabakatta anlaşıldığı iddia edilen diğer maddeler ise karşılıklı olarak büyükelçilerin göreve yeniden başlaması, Hamas’ın Türkiye’deki aktivitelerinin sınırlandırılması (Netanyahu Hamas liderlerinden Salih El Aruri’nin Türkiye’den sınır dışı edilerek bu koşulun sağlandığını söylemiştir), Türkiye’nin Mavi Marmara için İsrail askerlerine yönelik davalarından vazgeçmesi ve doğalgaz imkanlarının yeniden değerlendirilmesi olmuştur.

Yakınlaşmayı Ne Hızlandırdı?

24 Kasım’da Türkiye’nin Rus uçağını düşürmesinden sonra, Rusya’nın Türk Akımı projesinin üstünü kapatması sonucu Türkiye’nin Rusya gazına bağımlılığında İsrail gazının bir seçenek olarak görülmesi yakınlaşmayı hızlandıran başlıca sebeplerden biridir.  Ayrıca İsrail’e ‘’van münit’’ çıkışının yaşandığı beş yıl öncesinden farklı bir konjonktür söz konusudur.  Birbirini izleyen Arap isyanları Suriye krizindeki yanlış değerlendirmeler, Ortadoğu’da ilişkilerin kavranamaması, Irak-İran-Suriye’nin Rusya kontrolünde hareket etmeleri Türkiye’yi özellikle Ortadoğu’da yalnızlaşan bir konuma getirmiştir. Ayrıca Batı ile ilişkilerde İsrail, Türkiye için bir ön koşul gibi olmuştur. Diğer taraftan İsrail’in İran’ın Şii ekseninden rahatsız olması tarafları bir araya getiren etmenlerden biri olmuştur.

Doğalgazda İsrail Seçeneği Mümkün mü?

Doğalgaz ihtiyacının % 55’ini Rusya’dan sağlayan Türkiye, Rusya ile uçak krizinden sonra doğalgaz sorununa karşı, İsrail’in alternatif olabileceği söylenmektedir. İsrail Akdeniz açıklarında kurduğu limanında doğalgaz çıkarmaya başlamıştır. İsrail’in keşfettiği doğalgazın Türkiye’nin geçen sene tükettiği gazın 20 katı olduğu iddia edilmektedir. Bu doğalgazın büyük bir kısmını ihraç etme düşüncesinde olan İsrail, Türkiye’yi de iyi bir pazar ve Avrupa pazarı için bir köprü olarak görmektedir. Ancak bunun gerçekleşmesi kısa vadede mümkün değildir. Boru hatlarıyla değil sıvılaştırılmış şekilde tankerlerle doğalgaz ihraç edebilecek olan İsrail’in finansman, sistemin kurulması gibi sebeplerden ötürü birkaç yıl beklemesi gerekmektedir. Dolayısıyla İsrail gazı, Rus gazının kesilmesi halinde kısa sürede devreye girebilecek bir proje değildir.