…

LEI FENG KAMPANYASI ÜZERİNDEN ÇİN HALK CUMHURİYETİ’NİN DÖNÜŞÜMÜNÜN İZLENMESİ

Uğur Deniz KUTLU’nun “TRACING THE TRANSFORMATION OF THE PRC THROUGH THE LEI FENG CAMPAIGN”adlı makalesinden çevrilmiştir.

Öz

Çinli asker Lei FENG, asil eylemlerini ve Mao ZEDONG’a ve Çin Komünist Partisi’ne (ÇKP) bağlılığını belgeleyen günlüğü sayesinde ölümünden sonra ün kazandı. İlginç bir şekilde, “Learn from Lei FENG (Lei FENG’den öğren)” kampanyasının çeşitli yönleri, vefatından sonra değişmeye devam etti. Bu makale, bu değişiklikler ile ÇKP’nin yönetişim anlayışının dönüşümü arasındaki paralellikleri göstermek için yazılmıştır.

Giriş

Lei FENG (雷锋) (1940-1962) muhtemelen gelmiş geçmiş en ünlü Çin Halk Kurtuluş Ordusu (PLA) askeridir. 1960’ların ortasında, ölümünden sonra propaganda için kullanılan ve Mao ZEDONG’a, ÇKP’ye, ülkeye ve insanlara olan bağlılığını gösteren yazıları içeren günlüğü bulundu. Her zaman halkın ihtiyaçlarına hizmet ettiği için Lei FENG, örnek bir vatandaş olarak tasvir edildi (Sullivan, 2007). Lei FENG, çağdaş Çin kültürünün önemli bir parçası haline geldi. Hakkında şarkılar ve filmler yapıldı, 5 Mart “Learn from Lei FENG Day (Lei FENG’den öğrenme günü)” olarak ilan edildi ve 2005 yılında “Learn from Lei FENG Online” adlı bir video oyunu yayınlandı (china.org.cn, 2006). Mao’nun ardından Çinli liderler de onun eylemlerini övdü. 28 Aralık 1977’de Deng XIAOPING, Lei FENG’i ordu disiplininin bir örneği olarak gösterdi (Deng, 1995). 14 Mart 1977’deki konuşmasında Hua GUOFENG, hükümeti bir “Lei FENG’den Öğrenin (Learn From Lei FENG)” kampanyası başlatmaya çağırdı (Hua, 1977). Mevcut Çin Devlet Başkanı Xi JINPING, sonraki nesiller için Lei FENG ruhunu muhafaza etmenin gerekliliğini vurguladı (Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Konseyi, 2018). Lei FENG ile ilgili ilginç bir nokta, Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) yönetiminin endişeleri değiştikçe, onun kamuoyundaki imajınun da değişmesidir. 1963 ve 2013 yılları arasında, her biri farklı bir Lei FENG anlayışına sahip olan büyük Lei FENG kampanyaları uzun yıllar boyunca birçok kez gerçekleşti. (Jeffreys & Su, 2016). Bu makalenin konusu bu farklı yaklaşımların CHC ve ÇKP idaresindeki değişimi üzerinedir.

Kültür Devrimi Sırasında Lei FENG Kampanyası

Bir başka önemli Lei FENG’den Öğren kampanyası, 1963’teki ilk kampanyanın başlangıcından sonra, 1966’da Kültür Devrimi (1966–1976) sırasında başlatıldı. (Jeffreys & Su, 2016). Lei FENG’i sürekli öğrenmek için çeşitli yaşlardaki bireyler, özellikle gençler için düzenlenen çalışma grupları vardı. Kültür Devrimi sırasında Lei FENG’in Mao ZEDONG’a olan büyük bağlılığı vurgulandı (Dugue, 2009). Lei FENG’in günlüğüne, Lei FENG’in “devrim karşıtı düşmanlara (class enemies) karşı nasıl savaştığını” gösteren bazı bölümler eklendi. Örneğin, Mao ZEDONG’un yazılarından etkilenen Lei FENG, 1968 tarihli bir ekte, yerel İşçi Sendikası başkanını üst sınıf bir aileden geldiği için eleştirir (Tian, 2011). Kültür Devrimi, Mao’ya ve yardımcısı Lin BIAO’ya sadık daha radikal unsurların, Liu SHAOQI liderliğindeki ortayolcuları tasfiye ettiği bir dönemdi. Egemen zümre daha radikalleştikçe, Devrim’in nitelikleri de arttı. Aydınlar ve üst sınıflardan insanlar “kapitalist” olarak hedef alındı (Sullivan, 2007). Bu kampanyada, Lei FENG’in diğer nitelikleri, örneğin halka olan sevgisi, Mao’ya olan bağlılığına yapılan vurgu tarafından gölgede bırakılmıştır. Bu değişiklikler, Lei FENG’in günlüğündeki “devrim karşıtlarına karşı savaşma” konusundaki eklemelerle birlikte, Kültür Devrimi’nin ruhunu mükemmel bir şekilde yansıtıyor.

Mao Sonrası Dönemde Lei FENG

Lei FENG’in imajı Kültür Devrimi ve Mao’nun ölümününden sonra bir kez daha değişti. Bu yeni Lei FENG, insani yönü kaldırılan ve daha sonra sadık bir makine olarak gösterilen Kültür Devrimi’nin Lei FENG’inin aksine, bu niteliklere yeniden layık görüldü. Hua GUOFENG’in yönetiminden kısa bir süre sonra, Deng XIAOPING yönetimi devraldı ve bugün kendisiyle bilinen yaygın reformları gerçekleştirdi. Deng yönetiminde Lei FENG, Deng’in kendisi tarafından “Socialist Spiritual Civilization (Sosyalist Manevi Medeniyet)” olarak adlandırılan yeni bir değerler dizisini tanıtmak için kullanıldı (Jeffreys & Su, 2016). Lei FENG’in bu dönemde yayınlanan yeni afişleri, Lei FENG’i teknolojik ilerleme, refah, girişimcilik ve modernite ile ilişkilendirdi (Dugue, 2009). Lei’nin günlüğü bu süre zarfında, Kültür Devrimi’nden yapılan eklemelerin kaldırılması ve Lei’nin insani arzularıyla ilgili bölümlerin yeniden yapılmasıyla bir başka değişiklik geçirdi (Tian, 2011). ÇHC’nin siyasi seçkinleri, Mao’nun hızlı devrim hedeflerinden vazgeçti ve “Çin Değerleri ile Sosyalizm” olarak bilinen Deng XİAOPİNG döneminde burjuvazinin büyüme ve refaha katkılarını kabul etti (Sullivan, 2007). Bu dönemde Lei FENG’in tasviri, ÇKP’nin tüm sınıflara karşı daha hoşgörülü hale gelmesine ve ülkenin ekonomik yapısının dramatik bir şekilde değişmesiyle örtüşür.

Belki de Lei FENG Kampanyasının en büyük canlanması 1989’da gerçekleşti. Birliklere ilham vermek ve ÇKP’ye bağlılığı artırmak için Tiananmen Meydanı’ndaki olayların ardından başka bir Lei FENG Kampanyası başlatıldı (Slate, 2003). PLA’nın Genel Siyasi Departmanı, Lei FENG’in günlüğünün 300.000 kopyasını yayınlamak ve bunları askerlere vermek ve tüm askerlerin onu okumasını ve Lei FENG’in eylemleri üzerinde düşünmelerini istemek gibi birkaç adım attı (Shambaugh, 1991). Parti organları, hükümet yetkililerini “Çin Değerleri ile Sosyalizm”e ulaşmak amacıyla yeni nesli Lei FENG ile tanıştırmak için yeni bir kampanya başlatmak amacıyla çağırmaya başladı (Jeffreys & Su, 2016). Çin yönetiminin içeride demokrasi yanlısı protestolarla ve dışarıda Doğu Bloku’nun ani dağılmasıyla uğraşmak zorunda kaldığı dönemde, parti bir model sunmak zorunda olduğu için Lei FENG, insanların bir mücadele zamanında arkalarında birleşmeleri için ÇKP’nin çizgisine ve hedeflerine bağlılığın bir işareti olarak kullanıldı.

2008’deki Büyük Sichuan Depremi, milyonlarca kişinin ihtiyacı olanlara doğrudan veya dolaylı yardım sağlamak için gönüllü olmasıyla Çin’de kendiliğinden bir gönüllülük hareketini ateşledi. Aynı yıl, bir milyon kişi Pekin Olimpiyatları’nda hizmet etmek için gönüllü oldu. Bu iki olay, Çin halkının sahip olduğu birlik ve beraberlik duygusunu gösterirken, Çin hükümeti, gönüllülüğün ÇKP’nin devam eden varlığı için bir tehlike oluşturan 1989 hareketlerine benzer herhangi bir şeye dönüşmesini engellemek istedi. Böylece, 2012’de Lei FENG’i gönüllülükle birleştiren ve gönüllülere tıpkı Lei FENG gibi “sadık” olduğu gibi “vatansever” olmaları talimatını veren yeni bir Lei FENG kampanyası başlatıldı (Palmer & Ning, 2020). Lei FENG bu sefer politik olmayan nedenlerle kullanıldı. Zamanın koşullarının gerektirdiği gibi, sivil işbirliği ve karşılıklılık için ahlaki bir kampanyanın yüzü oldu.

Sonuç

Lei FENG Kampanyası’nın doğasının zaman içinde niteliğini değiştirdiği görülmektedir. Yıllar önce vefat eden aynı Lei FENG, tüm “Lei FENG’den Öğren” kampanyalarının merkezinde yer alırken, her biri zamanın ihtiyaçlarına göre onun çeşitli yönlerine odaklandı.

Kültür Devrimi’nin çalkantılı/kaotik günlerinde Lei FENG, tek özelliği Mao’ya olan bağlılığı olan ve dönemin radikal fikirlerini halka aşılayan bir yüz olarak sunuldu. Kültür Devrimi sona erdiğinde, Lei FENG duyguları ve arzuları olan daha “insani” bir figür olarak tasvir edildi ve zamanın ÇKP seçkinleri tarafından teşvik edilen girişimciliğin sembolü haline geldi. 1989’daki Tiananmen Meydanı Olayı gerçekleştiğinde, ÇKP, Lei FENG’in sadakatini, ülkedeki rejime bağlılığı ve birliği artırmak için kullandı. Ülke, Büyük Sichuan Depremi ve 2008 Pekin Olimpiyatları gibi devasa olaylardan geçerken, Lei FENG’in başkalarına fedakarca yardım etme alışkanlığı, gönüllülük hareketlerini fitillemek için kullanıldı.

Sonuç olarak, tıpkı Lei FENG’in günlüğünde (People’s Daily, 2022) kendisini “dev bir makinede paslanmayan vida” olarak tanımlaması gibi, onun adını taşıyan kampanya, ölümünden sonra ülkenin karşı karşıya kaldığı tüm büyük olaylar için daha büyük amaçlarla kullanıldı. Kampanyanın evriminin izini sürmek, 1960’lardan bu yana ÇKP seçkinlerinin yönetim ilkeleri hakkında bizlere ipuçları sağlıyor.

KAYNAKÇA

china.org.cn. (2006, March 15). Lei FENG Becomes Online Game Hero. Retrieved from China Internet Information Center: http://www.china.org.cn/english/Life/161833.htm

Deng, X. (1995). Speech at a Plenary Meeting of the Military Commission of the Central Committee of the CPC. Selected Works of Deng XIAOPING: Volume II (s. 94). Beijing: People’s Publishing House.

Dugue, C. A. (2009). Lei FENG: China’s Evolving Cultural Icon, 1960s to the Present. University of New Orleans Theses and Dissertations.

Hua, G. (1977, March 14). March 14, 1977: Hua GuoFENG’s Speech at the Central Work Conference. Wilson Center Digital Archive: Retrieved from http://digitalarchive.wilsoncenter.org/document/121681

Jeffreys, E., & Su, X. (2016). Governing through Lei FENG: A Mao-era Role Model in Reform-era. New Mentalities of Government in China, 30-55.

Palmer, D. A., & Ning, R. (2020). The Resurrection of Lei FENG: Rebuilding the Chinese Party-State’s Infrastructure of Volunteer Mobilization. E. Perry, G. Eckiert, & X. Yan içinde, Ruling by Other Means: State-Mobilized Social Movements. Cambridge University Press.

People’s Daily. (2022, March 6). Xi Story: A screw that never rusts. Retrieved from People’s Daily Online: http://en.people.cn/n3/2022/0306/c90000-9966818.html

Shambaugh, D. (1991). The Soldier and the State in China: The Political Work System in the People’s Liberation Army. The China Quarterly, 527-568.

Slate, R. (2003). Chinese Role Models and Classical Military Philosophy in Dealing with Soldier Corruption and Moral Degeneration. Journal of Third World Studies, 193-224.

Sullivan, L. R. (2007). Cultural Revolution. Historical Dictionary of the People’s Republic of China (s. 143). Lanham: The Scarecrow Press.

Sullivan, L. R. (2007). Historical Dictionary of the People’s Republic of China. Lanham: The Scarecrow Press.

Sullivan, L. R. (2007). Lei FENG. Historical Dictionary of the People’s Republic of China (s. 314). Lanham: The Scarecrow Press.

Sullivan, L. R. (2007). Socialism. Historical Dictionary of the People’s Republic of China (s. 457). Lanham: The Scarecrow Press.

The State Council of the People’s Republic of China. (2018, September 29). Xi stresses revitalization of Northeast China. Retrieved from Website of the State Council of the People’s Republic of China: http://english.www.gov.cn/news/top_news/2018/09/29/content_281476323331411.htm

Tian, X. (2011). The Making of a Hero: Lei FENG and Some Issues of Historiography. The People’s Republic of China at 60, 291-305.