İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, protesto eylemlerini “ülkenin düşmanlarının para, silah ve ajanlarını kullanarak başlattığını” söyledi. Ayetullah Ali Hamaney’in resmi internet sitesinde paylaşılan açıklamada, “Son günlerde, İran’ın düşmanları, İslam Cumhuriyeti’nde sorunlar çıkartmak için aralarında para, silahlar, siyaset ve istihbarat organlarının da bulunduğu farklı araçlar kullandı.” denildi. Hamaney ayrıca, “doğru zaman geldiğinde” son olaylarla ilgili olarak halka bir konuşma yapacağını da belirtti.
İran’ın dini lideri ülkede protesto eylemlerinin başlamasından bu yana yaptığı ilk açıklamada dış güçleri suçlarken; İran Devlet Televizyonu, göstericiler ve güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmalarda 9 kişinin daha öldüğünü duyurdu. Altıncı gününe giren gösterilerde ölü sayısı 20’yi aştı. Sadece başkent Tahran’da 450 kişinin gözaltında olduğu bildirildi.
“İran halkına karşı vekalet savaşı”
Ülkede Perşembe günü başlayan protesto gösterileri Pazartesi akşamı da devam ederken, Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Sekreteri Ali Şamhani de yaşananlardan yabancı ülkeleri sorumlu tuttu. Lübnan medyasına konuşan Şamhani, “İran’daki durumla ilgili etiketler ve mesajlar ABD, İngiltere ve Suudi Arabistan’dan geliyor. Durumla ilgili sosyal medya ağlarında yaşanan şey, İran halkına karşı bir vekalet savaşıdır.” dedi. Şamhani, ayrıca yaptıkları çalışmalara göre İran’da Twitter’da yayılan etiketlerin yüzde 27’sinin Suudi Arabistan kaynaklı olduğunun ortaya çıktığını belirtti.
Tasnim haber ajansı da ilk günlerde yaratılan #nationwide_protests (Ülke çapında protestolar) etiketinin yüzde 27’sinin Suudi Arabistan merkezli olduğunu, yüzde 26’sının İran’dan geldiğini, yüzde 5’inin kaynağının ise İngiltere ve Fransa olduğunu öne sürdü.
Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ise İran’da her eylemcinin yurt dışından emir almadığını belirtti ve “Bir grup insan da fikirlerini ve sorunlarını aktarmak için sokağa çıktı” diye konuştu. Hasan Ruhani, dün bir araya geldiği milletvekillerine hitaben yaptığı konuşmada protestoların bir tehdit olarak değil, insanların sorunlarını görmek için bir fırsat olarak ele alınması gerektiğini söyledi. Ruhani, protestocuları sokağa çeken tek şeyin ekonomik sorunlar olmadığını, insanların daha fazla özgürlük istediğini de belirtti.
Trump: İran rejimi gaddar ve yoz
ABD Başkanı Donald Trump ise Salı günü attığı Tweet’te İranlı yetkilileri yolsuzlukla suçladı. Trump “İran halkı sonunda gaddar ve yoz İran rejimine karşı harekete geçti. Başkan Obama’nın onlara aptalca bir şekilde verdiği bütün paralar terörizme harcandı ve ‘ceplerine’ gitti. Halkın az yiyeceği, yüksek enflasyonu var ve insan haklarından mahrumlar. ABD izliyor!” ifadelerini kullandı.
İran Dışişleri Bakanlığı da Trump’ın son Tweet’ine yanıt verdi. Bakanlık Sözcüsü Bahram Ghasemi, “Başka ülkelerle ilgili gereksiz ve aşağılayıcı Tweet’lerle vaktini boşa harcayacağına, onlarca insanın öldürülmesi, milyonlarca evsiz ve aç insan gibi ülkesindeki sorunlarla ilgilenmesi daha iyi olur.” dedi. Trump, daha önce attığı Tweet’te “İran’da değişim vaktinin geldiğini” söylemişti: “Yüce İran halkı yıllardır baskı altında. Yemeğe ve özgürlüğe açlar. İnsan haklarının yanı sıra İran’ın zenginliği de yağmalanıyor. DEĞİŞİM ZAMANI GELDİ!”
Türkiye: Endişeliyiz, Ruhani’nin sözleri dikkate alınmalı
İran’daki protestolara dair Türkiye’den ilk resmi açıklama ise bugün Dışişleri Bakanlığı tarafından yapıldı ve “Endişeliyiz” denildi. Bakanlık internet sitesine yer alan açıklamada, “Şiddetten kaçınılması ve provokasyonlara kapılınmaması lazım geldiğine inanıyoruz” ifadeleri yer alıyor.
Ruhani’nin çağrılarına destek verilen açıklama metninde, “Cumhurbaşkanı Ruhani’nin halkın barışçıl gösteri yapmaya hakkı olduğu, ancak kanunların çiğnenmemesi ve kamu malına zarar verilmemesi gerektiği yolundaki açıklaması dikkate alınmalı.” deniyor ve gelişmeleri dış müdahalelerden kaçınılması yönündeki temenni dile getiriliyor.
İran Devlet televizyonu: Bir polis silahla öldürüldü
Pazartesi gecesi de birçok kentte gösteriler düzenlendi. Yetkililer, İran’ın iç kesimlerinde yer alan Necefabad kentinde göstericilerin bir polisi silahla öldürdüğünü açıkladı. Bu bir polisin yaşamını yitirdiğine dair ilk resmi açıklama oldu.
Protestolarda ölü sayısı 20’yi aştı
28 Aralık’ta ülkenin kuzeydoğusundaki Meşhed kentinde yüksek enflasyonu protesto etmek için sokağa çıkan göstericilerle başlayan eylemler ülkenin önemli bölümüne yayılmış durumda. Protestolarda hayatını kaybedenlerin sayısı 20’yi aştı. Aralarında hükümete yakın Fars haber ajansının da bulunduğu haber kaynakları, sadece başkent Tahran’da 450 kişinin gözaltına alındığını aktardı.
Pazartesi akşamı yaşanan gösteriler
Polisin, Pazartesi akşamı Tahran’da yoğun güvenlik önlemi aldığı bildirildi. Mehr haber ajansı, kentte bir taksinin ateşe verildiğini, polisin Enghelab Meydanı’nda toplananları dağıtmak için tazyikli su ve biber gazı kullandığını belirtti.
Devlet medyası, bir emniyet sözcüsünün, İsfahan yakınlarındaki Necefabad’da açılan ateş sonucu bir polisin öldüğünü, üç polisin yaralandığını söylediğini aktardı. Reuters haber ajansı, Kahderican kentinde yaşanan çatışmalarda bir polis merkezinin ateşe verildiğini duyurdu. Sosyal medyada; Bircand, Kermenşah ve Şadegan kentlerinde yeni gösterilerin düzenlendiğine dair paylaşımlar yapıldı.
Fotoğraf: BBC
Kaynak: http://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-42538673