Fransa Dışişleri Bakanı Jean Yves Le Drian, nükleer anlaşma ve Suriye konusunda zorlu bir görüşmede bulunmak üzere Tahran’a gitti, ancak İran Dışişleri Bakanı Cevat Zarif’in sert direnişiyle karşılaştı. Le Drian’ın, “İran’ın balistik füze programına son vermesi” talebine Zarif, “Batının silahları Ortadoğu’yu barut fıçısına çevirdi, bu artık son bulmalı.” yanıtını verdi. Le Drian, ziyaretinin ardından “İran ile iki konuda hala yapılacak çok iş var.” dedi.
Fransa Dışişleri Bakanı Jean Yves Le Drian, ABD Başkanı Donald Trump’ın anlaşmadan çekilmekle tehdit ettiği, İran’la varılan nükleer anlaşmayı korumak ve karşılığında İran’ın yeni yaptırımlarla karşılaşabileceği balistik füze programına son vermesini istemek için Tahran’a gitti. Görüşmenin bir diğer önemli başlığı ise Suriye, özellikle de Doğu Guta kentindeki sivil kayıplar oldu.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Dışişleri Bakanı Le Drian, İran’ın bölgede egemenlik kurmayı amaçladığını ve bundan bölge ülkeleri dâhil uluslararası toplumun rahatsız olduğunu dile getirmişti. Bu açıklamalar karşısında eleştirilerini sık sık dile getiren Tahran yönetimi ise Kasım ayından bu yana Fransa ile adeta söz düellosuna girmişti.
Bu gergin ortamda Tahran’a giden Dışişleri Bakanı Jean Yves Le Drian, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Dışişleri Bakanı Cevat Zarif ve Milli Güvenlik Yüksek Konseyi Sekreteri Ali Şamhani ile bir araya geldi.
İran’dan sert açıklamalar
Görüşmenin ardından ISNA haber ajansına konuşan Ali Şamhani, “Balistik füze programı İran’ın güvenlik politikasının bir parçasıdır, hiçbir ülke için tehdit oluşturmamaktadır. Avrupa’nın, Trump’a taviz vermesiyse büyük hata.” dedi.
İran Dışişleri Bakanı Cevat Zarif de, Fransız bakanla görüşmesinden hemen önce, Avrupa ülkelerinin İran’a dönük “aşırıcı” tutum takınmasını eleştirdi. Zarif, “Avrupa ülkeleri, ABD’yi nükleer anlaşmada tutabilmek için aşırılığı destekliyor. Ama bu sonunda Avrupa politikasını zayıflatacak. Nükleer anlaşmayı en çok ihlal eden tarafı tatmin etmeye çalışan her türlü çaba faydasız olacaktır. Şu anda iki grup anlaşmayı ihlal ediyor. Amerika ve Avrupalılar. Amerikalılar Washington’un politikaları nedeniyle, Avrupalılar da ABD yüzünden” diye konuştu.
Zarif, “Fransa, 1980’lerde yaşanan kanlı İran-Irak savaşında diktatör Saddam Hüseyin’e silah desteği verdi. Amerika ve diğer batılı devletler silah satarak bölgemizi barut deposuna çevirdiler. Artık buna bir son vermeliler.” dedi.
Tasnim ajansına konuşan İran Ulusal Silahlı Kuvvetler sözcüsü Mesud Cezayiri de, “Batının baskısı ne olursa olsun, İran’ın füze geliştirme çalışmalarına devam edeceklerini ve hiçbir İranlı yetkilinin bunu yabancılarla konuşma yetkisi olmadığını” açıkladı.
Le Drian: “Daha çok iş var”
Temaslarının ardından gazetecilere açıklama yapan Fransa Dışişleri Bakanı Jean Yves Le Drian, “İran makamlarını balistik konseptleri hakkında sorguladım ve Fransa’nın bu konudaki ciddi sorularını paylaşma fırsatım oldu. Ama hala yapılması gereken çok iş var.” dedi. Le Drian, İran’ın farklı krizlerdeki rolüne ilişkin soruları da gündeme getirdiğini söyledi.
Fransa ne istiyor?
İran’ın balistik füze programı kapsamında üretilen KADER model füzeler İslam Devrimi’nin 39’uncu yıl dönümünde tanıtılmasının ardından, Kasım ayından bu yana Paris ve Tahran arasında söz düellosu başladı.
Le Drian’ın ziyareti, Trump’ın İran’a balistik çalışmaları konusunda verdiği ültimatomun ardından, ilk kez, nükleer anlaşmaya 2015 yılında imza atan büyük devletlerden birisinin Tahran’a gitmesi açısından önem taşısa da, nükleer program konusunda bir çözüm getirmesi hayli zor.
Başkan Trump, nükleer anlaşmaya imza atan diğer ülkeleri 12 Mayıs’a kadar “bu kötü anlaşmanın” eksiklerini gidermezse, anlaşmayı tanımayacağını dile getirmişti. İran yönetimi ise bu ültimatoma “bütün yönleriyle zor tartışmaların ardından kabul edilen anlaşmanın yeniden görüşülemeyeceği” yanıtını verdi.
Fransa, İran’ın balistik füze çalışmasının, BM’nin Temmuz 2015’te aldığı 2231 sayılı kararına aykırı olduğunu, bu kararla nükleer silahları taşıyabilecek balistik füzelerin üretilmesini ve balistik füze teknolojisiyle atış yapılmasını yasaklandığını söylüyor.
İran ne yanıt veriyor?
Ancak İran, kararı ihlal ettiklerini reddediyor ve balistik füzelerin hiçbirinin nükleer silah taşımak için pazarlanmadığını dile getiriyor.
Fransa, İran ile varılan nükleer anlaşmanın yeniden sorgulanmasının, zaten istikrarsız olan Ortadoğu’da nükleer çalışmaların hızlanmasına yol açacağı ve böyle bir adımın Kuzey Kore’nin de önünü açacağından endişe ediyor.
Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron İran’ın balistik füze programını eleştirirken, Fransız petrol devi Total, otomobil üreticisi Renault ve uçak üreten Airbus gibi dev şirketler, nükleer anlaşmanın imzalanmasının hemen ardından İran pazarına girdi. Bu da İran’a yaptırımı zorlaştıran bir unsur.
Suriye konusunda ise Fransa, başta sivil ölümlerinin 700’ü aştığı Doğu Guta olmak üzere, Suriye rejiminin bombaladığı kentlere insani yardım ulaştırılması ve yaralanan sivillerin tedavisi için kentten çıkarılacak bir koridor açılabilmesi ve BM Güvenlik Konseyi’nin aldığı ateşkes kararının uygulanabilmesi için, Tahran yönetiminin, Şam’a baskı yapmasını istiyor.
Fotoğraf: AP
Kaynak: https://www.amerikaninsesi.com/a/fransa-disisleri-bakanina-iran-da-sert-karsilama/4281523.html