“Türkçem benim ses bayrağım” diyen Türk şiirinin büyük şairi Fazıl Hüsnü DAĞLARCA’yı saygıyla anıyoruz.

Mustafa Kemal’in Kağnısı

Yediyordu Elif kağnısını,
Kara geceden geceden.
Sankim elif elif uzuyordu, inceliyordu,
Uzak cephelerin acısıydı gıcırtılar,
İnliyordu dağın ardı, yasla,
Her bir heceden heceden.

Mustafa Kemal’in kağnısı derdi, kağnısına
Mermi taşırdı öteye, dağ taş aşardı.
Çabuk giderdi, çok götürürdü Elifçik,
Nam salmıştı asker içinde.
Bu kez yine herkesten evvel almıştı yükünü,
Doğrulmuştu yola önceden önceden.

Öküzleriyle kardeş gibiydi Elif,
Yemezdi, içmezdi, yemeden içmeden onlar,
Kocabaş, çok ihtiyardı, çok zayıftı,
Mahzundu bütün bütün Sarıkız, yanı sıra,
Gecenin ulu ağırlığına karşı,
Hafifletir, inceden inceden.

İriydi Elif, kuvvetliydi kağnı başında
Elma elmaydı yanakları üzüm üzümdü gözleri,
Kınalı ellerinden rüzgâr geçerdi, daim;
Toprak gülümserdi çarıklı ayaklarına.
Alını yeşilini kapmıştı, geçirmişti,
Niceden, niceden.

Durdu birdenbire Kocabaş, ova bayır durdu,
Nazar mı değdi göklerden, ne?
Dah etti, yok. Dahha dedi, gitmez,
Ta gerilerden başka kağnılar yetişti geçti gacır gucur
Nasıl dururdu Mustafa Kemal’in kağnısı.
Kahroldu Elifçik, düşünceden düşünceden.

Aman Kocabaş, ayağını öpeyim Kocabaş,
Vur beni, öldür beni, koma yollarda beni.
Geçer götürür ana, çocuk, mermisini askerciğin,
Koma yollarda beni, kulun köpeğin olayım.
Bak hele üzerinden ses seda uzaklaşır,
Düşerim gerilere, iyceden iyceden.

Kocabaş yığıldı çamura,
Büyüdü gözleri, büyüdü yürek kadar,
Örtüldü gözleri örtüldü hep.
Kalır mı Mustafa Kemal’in kağnısı, bacım,
Kocabaşın yerine koştu kendini Elifçik,
Yürüdü düşman üstüne, yüceden yüceden.

Fazıl Hüsnü DAĞLARCA (26 Ağustos 1914 – 15 Ekim 2008)

1914’te İstanbul’da doğdu. Babası subay olduğu için ilk ve orta öğrenimini Türkiye’nin değişik yerlerinde tamamladı. Kuleli Askeri Lisesi ve Harp Okulu’nu bitirdi. Orduya katıldı. 15 yıl asker olarak hizmet yaptı, Doğu ve Orta Anadolu, Trakya’yı dolaştı. Önyüzbaşı rütbesinde iken kendi isteğiyle ordudan ayrıldı.

Basın Yayın ve Turizm Genel Müdürlüğü’nde kısa bir süre görev yaptı. Çalışma Bakanlığı İş Müfettişi olarak İstanbul’da çalıştı. 1959’da İstanbul Aksaray’da “Kitap” Kitabevini açtı. Yayıncılık yaptı, 1960-1964 arasında “Türkçe” isimli bir aylık dergi çıkardı. 1970’te yayınevini kapattı, sadece şiirle uğraşmaya başladı.

Yayınlanan ilk yazısı Yeni Adana Gazetesi’nin 1927’de düzenlediği yarışmada birincilik alan bir öyküydü. İlk şiiri “Yavaşlayan Ömür” 1933’te İstanbul Dergisi’nde çıktı. Yusuf Ziya Ortaç, Faruk Nafiz Çamlıbel ve Peyami Safa’nın da dikkatini çeken şiirleri Varlık, Kültür Haftası, Yücel, Aile, İnkılapçı, Gençlik, Yeditepe, Türk Dili, Yenilik, Vatan, Çağrı, Türkçe, Ataç, Türk Yurdu, Yön, Devrim gibi dergilerde yayınlandı.

İlk şiirlerinde Necip Fazıl Kısakürek etkisinde kaldı. “Havaya Çizilen Dünya” (1934) şiir kitabındaki şiirlerinde bu etki görülür. Kendi şiir çizgisine yönelişi “Çocuk ve Allah”, “Daha” (1940) kitaplarıyla başlar.

Şiiri “sezgi” ve “us” olmak üzere iki dönemde incelenebilir. Sezgi dönemi eserleri “Havaya Çizilen Dünya” (1934), “Çocuk ve Allah” ile “Daha”yı (1940) izleyen “Çakırın Destanı” (1945), “Taş Devri” (1945) kitaplarını kapsar.

“Asû” (1955) ile başlayan ikinci dönem günümüze kadarki şiirlerinde etkin olan “usçu” dönemdir.

Sezgi döneminde kendine has bir şiir dili ve biçemi yaratmaya çalıştı. “Us” dönemi ise güçlü bir Türkçe tutkusuyla dikkat çeker. Dağlarca bu dönemde dilin arılaştırılması çabalarına katıldı, evrensel temalara ağırlık vermeye başladı. 1970 sonrasında yoğunlukla çocuk şiirleri yazdı.

Hem Türkiye’de hem uluslararası düzeyde birçok ödül kazandı, birçok ülkede şiirleri okundu. Kitapları birçok dile çevrildi.

Eserleri

Şiir

• Havaya Çizilen Dünya (1935)
• Çocuk ve Allah (1940)
• Daha (1943)
• Çakırın Destanı (1945)
• Taş Devri (1945)
• Üç Şehitler Destanı (1949)
• Toprak Ana (1950)
• Aç Yazı (1951)
• İstiklal Savaşı- Samsun’dan Ankara’ya (1951)
• İstiklal Savaşı- İnönüler (1951)
• Sivaslı Karınca (1951)
• İstanbul-Fetih Destanı (1953)
• Anıtkabir (1953)
• Asu (1955)
• Delice Böcek (1957)
• Batı Acısı (1958)
• Mevlana’da Olmak (Gezi) (1958)
• Hoo’lar (1960)
• Özgürlük Alanı (1960)
• Cezayir Türküsü (Fransızca, İngilizce ve Arapça çevirileriyle birlikte, 1961)
• Aylam (1962)
• Türk Olmak (1963)
• Yedi Memetler (1964)
• Çanakkale Destanı (1965)
• Dışarıdan Gazel (1965)
• Kazmalama (1965)
• Yeryağ (1965)
• Vietnam Savaşımız (İngilizcesiyle, 1966)
• Kubilay Destanı (1968)
• Haydi (1968)
• 19 Mayıs Destanı (1969)
• Vietnam Körü (destan-oyun) (1970)
• Hiroşima (Fransızca,İngilizce çevirileriyle, 1970)
• Malazgirt Ululaması (1971)
• Kınalı Kuzu Ağıdı (1972)
• Gazi Mustafa Kemal Atatürk (1973)
• Horoz (1977)
• Hollandalı Dörtlükler (1977)
• Çukurova Koçaklaması (1979)
• Nötron Bombası (1981)
• Yunus Emre’de Olmak (1981)
• Çıplak (1981)
• İlk Yapıtla 50 Yıl Sonrakiler (1985)
• Uzaklarda Giyinmek (1990)
• Dildeki Bilgisayar (1992)

Ödülleri

• 1946 CHP Şiir Yarışması üçüncülüğü
• 1956 Yeditepe Şiir Armağanı Asu kitabıyla
• 1958 Türk Dil Kurumu Şiir Ödülü Delice Böcek kitabıyla
• 1966 Milli Talebe Federasyonu Turhan Emeksiz Şiir Armağanı Delice Böcek ile
• 1977 Sedat Simavi Vakfı Ödülü’nü Peride Celal ile bölüştü, Horoz şiir kitabıyla
• 1967 International Poetry Forum (Uluslararası Şiir Forumu, Pittsburg
  Amerika) tarafından “En İyi Türk Şairi” seçildi
• 1974 Struga (Yugoslavya) Şiir Festivalleri’nde Altın Çelenk ödülü

Kaynak: https://www.turkedebiyati.org/sairler/fazil_husnu_daglarca.html