Twitter
Visit Us
YOUTUBE
YOUTUBE
LINKEDIN
Share

RAUF RAİF DENKTAŞ

1

(27 Ocak 1924, Baf – 13 Ocak 2012, Lefkoşa), Kıbrıs Türkü siyasetçi ve yazar. Denktaş, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanıydı.

Rauf Denktaş 1,5 yaşındayken annesini kaybetti. Babası hakim Raif Bey’dir. Anneannesi ve babaannesi tarafından büyütülen Denktaş, 1930 yılında eğitim için İstanbul’a gönderildi. Arnavutköy’de ilkokuldan liseye kadar eğitim veren Fevzi Ati Lisesi’nde yatılı okumaya başladı. Ortaokuldan sonra Kıbrıs’a döndü ve 1941 yılında Lefkoşa İngiliz Okulu’ndan mezun oldu. Mezun olmasının ardından Fazıl Küçük’ün Halkın Sesi gazetesinde yazılar yazmaya başladı. Daha sonra bir süre Gazimağusa’da tercümanlık, mahkemelerde memurluk ve İngiliz Okulu’nda öğretmenlik yaptı. 1944’te hukuk eğitimi için Lincoln’s Inn’de okumak üzere İngiltere’ye gitti. 1947’de adaya döndü ve avukatlığa başladı. Sonraları savcılığa geçen Denktaş, 1956 yılında başsavcılığa kadar yükseldi.

MÜCADELE YILLARI

27 Kasım 1948 tarihinde Kıbrıs Türklerinin düzenlediği ilk mitingte Fazıl Küçük ile beraber hatiplik yaptı. Halka ilk hitabını bu vesileyle ve 24 yaşındayken yaptı. Türk cemaatinin iki önemli ismi Faiz Kaymak ve Fazıl Küçük arasında arabulucu rolünü üslenip, toplumun çıkarlarının takipçisi oldu. Faiz Kaymak’ın teklifi ve Fazıl Küçük’ün tasvibiyle Kıbrıs Türk Kurumlar Federasyonu Kongresi’nde başkanlığa seçildi. Savcılık görevinden emeklilik hakkını kazanmasına altı ay kala, İngiliz yönetimini zorlukla ikna ederek istifa etti ve cemaat sorunlarıyla uğraşmaya başladı. 1949 yılı yaz aylarında savcılık yapmaya başladı. Yine aynı yıl Aydın Hanım’la evlendi. 1955’te terörist bir hüviyete bürünen Enosisle mücadelede ve EOKA karşısında Kıbrıs Türklerinin direnişine yön veren Denktaş, 1958 yılında hükümetteki görevinden istifa etti. Arkadaşlarıyla 1 Ağustos 1958’de Türk Mukavemet Teşkilatını (TMT) kurdu.

1958 yılında Rum tedhişçiler, Türk köylerine saldırınca, Türkler de bu olayları protesto etti. Zürih-Londra antlaşmaları öncesinde Fazıl Küçük ve Rauf Denktaş, Ankara’ya Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ile görüşmeye gitti. Bu görüşmede Denktaş adaya Türk Askeri gönderilmesi teklifini dile getirdi. 1959 Zürih ve Londra Antlaşmaları ile, 1960 Antlaşmaları ve Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası’nın hazırlanmasında emeği geçti. Aynı yıl Türk Cemaat Meclisi’yle İcra Komitesi Başkanlığı’na seçildi. 16 Ağustos 1960 tarihinde 650 kişilik Türk Alayı Magosa Limanı’na ayak bastı. 1963 olaylarından sonra Denktaş temaslarda bulunmak üzere Ankara’ya gitti. Temaslarını tamamlayan Denktaş bir sandalla Kıbrıs’a geçti ve Türk direnişini örgütlemeye başladı.

1964 Londra Konferansı’ndan sonra Makarios tarafından istenmeyen adam ilan edildi. Yeşilada’ya girmesi yasaklandı. Gizlice Erenköy’e çıkarak savaşa katıldı. 1967’de adaya gizlice girerken tutuklandı. Yoğun girişimler sonucu Türkiye’ye geri verildi. 1968’de adaya giriş yasağı kaldırıldığından Kıbrıs’a döndü.

SİYASET DÖNEMİ

1970 seçimlerinde Türk Cemaat Meclisi Başkanlığı’na seçildi. 28 Şubat 1973’e kadar Kıbrıs Cumhurbaşkanı Muavini ve Kıbrıs Türk Yönetim Başkanı seçildi. 1974 Kıbrıs Harekâtı’nın ardından 13 Şubat 1975’te Kıbrıs Türk Federe Devleti’nin ilanından sonra devlet ve meclis başkanı görevlerini de yürüten Denktaş, anayasa uyarınca 1976’da yapılan ilk genel seçimlerde devlet başkanlığına seçildi. 1981 yılında ikinci kez devlet başkanı oldu. 15 Kasım 1983’te Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin ilanından sonra tekrar cumhurbaşkanlığına seçildi. 22 Nisan 1990’da yapılan erken seçimde ikinci kez cumhurbaşkanı seçildi. 1995’teki seçimlerde de cumhurbaşkanı seçildi. 2000 yılındaki seçimlerde %43.67 oranında oy aldı ve seçim ikinci tura kaldı; ama ikinci tura kalan diğer aday olan Derviş Eroğlu’nun çekilmesi üzerine seçimden galip olarak çıktı.2004 yılında BM genel sekreteri Kofi Annan’ın Kıbrıs Sorunu’nun çözümü için hazırladığı Annan Planı’na karşı çıktı, buna rağmen plan Kıbrıslı Türkler tarafından kabul edilse de Kıbrıslı Rumların reddetmesi üzerine hayata geçmedi. 17 Nisan 2005’te yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olmayan Denktaş, 24 Nisan’da görevi Mehmet Ali Talat’a devretti.

SOSYAL YAŞAMI

Politika hayatı yanı sıra, aynı zamanda yazar kimliğiyle de önemli bir şahsiyet olan Rauf Denktaş, 1985’in son aylarından bugüne, Yeni Asya Yayınları arasında çıkan kitapları bulunuyor. Ayrıca Denktaş, çok meraklı bir fotoğrafçı özelliği ile de bilinmekte, fotoğraf makinasını elinden bırakmamaktaydı. Rauf Denktaş, Halkın Sesi gazetesinde yazılar yazmakta ve ART isimli televizyon kanalında Pazartesi günleri Denktaş’ın Gündemi adlı, görüşlerini anlattığı programı sunmaktaydı.

VEFATI

8 Ocak gecesi organ yetmezliği teşhisi ile Yakın Doğu Üniversitesi Hastanesi’ne kaldırılan Rauf Denktaş, tedavi gördüğü hastanede 13 Ocak 2012 tarihinde 88 yaşında vefat etti. Vefatının ardından Türkiye ve KKTC’de ulusal yas ilan edildi. 17 Ocak 2012 günü, yapılan devlet töreniyle Lefkoşa’daki Cumhuriyet Parkı’nda defnedildi.

KİTAPLARI

  • Saadet Sırları (1941)
  • Ateşsiz Cehennem (1944)
  • Criminal Cases (1953)
  • 12’ye 5 Kala (1965)
  • Akritas Planı (1972)
  • A Short Discourse of Cyprus (1972)
  • The Cyprus Problem (1973)
  • Cyprus Triangle (1981)
  • Gençlerle Başbaşa (1981)
  • Kur’ân’dan İlhamlar (1986)
  • Gençlere Öğütler (1988)
  • İmtihan Dünyası
  • Yarınlar İçin
  • Kıbrıs Girit Olmasın
  • A Handbook of Criminal Cases, 1955
  • Cyprus Problem in a Nutshell, 1983
  • Kadın ve Dünya – Woman and The World, 1985
  • UN Speeches on Cyprus, 1986
  • Seçenekler ve Kıbrıs Türkleri – The Options and The Turkish Cypriots, 1986
  • Cyprus, An Indictment and Defence, 1987
  • The Cyprus Problem 23rd Year, 1987
  • My Vision for Cyprus, 1988
  • Atatürk, Din ve Laiklik – Atatürk, Religion and Laïcité, 1989
  • Kıbrıs’ta Bitmeyen Kavga – The Unending Fight in Cyprus, 1991
  • Kıbrıs Davamız – Our Cyprus Issue, 1991
  • İlk Altı Ay – The First Six Months, 1991
  • What is the Cyprus Problem, 1991
  • A Challenge on Cyprus, 1990-91
  • Denktaş As A Photographer, Images From Northern Cyprus, 1991
  • The Cyprus Problem and the Remedy, 1992, Nicosia (Lefkoşa)
  • From My Album, 1992
  • Günler – Those days, 1993, Nicosia
  • Images From Northern Cyprus, 1993
  • Vizyon – The Vision, 1994, Nicosia
  • Kapılar – Doors, 1995, Nicosia
  • Observations on the Cyprus Dispute, 1996
  • Kıbrıs Meselesinde Son Durum – The Latest Situation in Cyprus Issue, 1996, Nicosia
  • Rum Yunan İkilisi: İstenmeyen Cumhuriyetten Nereye? – Cypriot Greek Duo: Where to from the Unwanted Republic, 1996, Nicosia
  • Karkot Deresi – Karkot Creek, 1996
  • Rauf Denktaş’ın Hatıraları, 1964-74, I. cilt (1964) – Memoirs of Rauf Denktaş, 1964-74, volume I (1964), 1996
  • Rauf Denktaş’ın Hatıraları, 1964-74, II. cilt (1965), 1997
  • Rauf Denktaş’ın Hatıraları, 1964-74, III. cilt (1966), 1997
  • Rauf Denktaş’ın Hatıraları, 1964-74, IV. cilt (1967), 1997
  • Rauf Denktaş’ın Hatıraları, 1964-74, V. cilt (1968), 1997
  • Rauf Denktaş’ın Hatıraları, 1964-74, VI. cilt (1969), 1997
  • Rauf Denktaş’ın Hatıraları, 1964-74, VII. cilt (1970), 1997
  • Kalbimin Sesi – The voice of my heart, 1997
  • In Search of Justice, 1997
  • Rauf Denktaş’ın Hatıraları, 1964-74, VIII. cilt (1971-72), 1998
  • Rauf Denktaş’ın Hatıraları, 1964-74, IX. cilt (1973-74), 1999
  • Hatıralar, Toplayış, X. cilt – Memoirs, Conclusion, vol X, 2000

Kaynakça

  • “Rauf Denktaş hayatını kaybetti”. Hurriyet.com.tr. 13 Ocak 2012. 12 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2012.
  • Taşçı, Yıltan (2010). İngiliz Okulu’nda Öğrenim Görmüş Kıbrıslı Türk Değerler. Deniz Plaza Yayınları. ss. sf. 36.
  • Hakeri, Bener Hakkı (1992). “Raud Raif Denktaş”. Kıbrıs Türk Ansiklopedisi. II. Kıbrıs Gazetesi Yayınları. ss. sf. 303-4.
  • Güven, Erdal (Şubat 2012 ). “KKTC’nin ‘Atatürk’ü”. NTV Tarih, 37. sayı, s. sf. 22-23. Tarih değerini gözden geçirin: |= (yardım)
  • Eroğlu yarıştan çekildi (Hürriyet) Erişim tarihi: 14 Ocak 2012.
  • http://www.cypriot.org.uk/Documents/Haber/Denktas-BM-plani.htm
  • “Rauf Denktaş vefat etti”. Anadolu Ajansı. 13 Ocak 2012. 15 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2012.

Ek okumalar

İbrahim Arslan, (2013). “Rauf Denktaş’ın Şiir Dünyası”, IV. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Öğrenci Kongresi (TUDOK 2012) Bildiriler, s. 931-934.

 

https://tr.wikipedia.org/wiki/Rauf_Denktaş