…

ABD’NİN RESMEN ÇEKİLMESİ & NİJER’DE DEĞİŞEN DENGELER

CARİ DURUM 6.8.2024:

Temmuz 2023 yılında darbeyle yönetime el koyan askeri cuntanın, 17 Mart 2024 tarihinde ABD ile askeri iş birliğini feshetmesiyle birlikte, ABD’nin öncelikli olarak El-Kaide ve IŞİD’e karşı istihbarat toplama ve gözlem amacıyla kurduğu iki askeri üssün (AB-201 ve AB-101) en geç 15 Eylül 2024 tarihinde boşaltılması gerektiği bildirilmiştir, bugün itibariyle ABD askerleri resmi olarak ülkeden ayrılmış bulunmaktadır.

ANALİZ

Bu keskin değişim, darbeyle yönetime gelen yeni cuntanın halihazırda var olan engellerle (ki bunlar öncelikli olarak terör ve doğal kaynak laneti) mücadele için eski partnerlerle bağını kestiği, yeni imkân ve fırsatları İran, Türkiye, Rusya ve Çin gibi ülkelerde aradığı niyeti net bir şekilde görülmektedir. Komşu ülkeler üzerinde teçhizat ve üye bağlamında güçlenen her iki terör grubunun (JNIM ve IŞİD/ISWAP) saldırılarına karşı hem istihbarat toplanması hem de saldırılarla mücadele misyonu için insansız hava teknolojileri Nijer’in savunma sanayisindeki önceliğini koruyacaktır. Ülkenin güçlü uranyum ve petrol rezervleri göz önünde bulundurulduğunda, Nijer’in bölgedeki varlığını arttırmasının önünü açan bu gelişme ayrıca Çin’in Nijer’deki altyapı projeleri ve ekonomik yatırımlarını arttırmasıyla ülkenin kalkınma potansiyeline güçlü bir etki de bulunabilir.

OLASI SONUÇLAR

1- ABD askerlerinin çekilmesi, ülkede güvenlik boşluğuyla sonuçlanması yüksek bir olasılıktır. Bu açığın, IŞİD¹ (ISWAP) ve JNIM² (Jama’at Nusrat al Islam wal Muslimeen) saldırılarını arttırmasına olanak sağlaması ve bölgede artacak terörün yatırımcı güvenine negatif etkisiyle sonuçlanması beklenmektedir.

2- Terörle mücadele kapsamında Rusya ve Türkiye’ye bağımlılığın artması beklenmektedir.

FIRSATLAR

1- Nijer halkının %98’inin Müslüman (Sünni) oluşu ve Tinubu hükümetinin batı karşıtı keskin davranışlar sergilemesi, Türkiye’nin Afrika stratejisinin diğer partner ülkelere kıyasla daha sıcak ve iş birliği ilkesine dayanıyor oluşu; Türkiye’nin hem yumuşak güç unsurları hem de askeri güç olarak nüfuz edilebilmesini kolaylaştırabilir.

Notlar:

(1) IŞİD, 2024 yılında Nijer’de 224 kişinin ölümüyle sonuçlanan 39 saldırı gerçekleştirmiştir. Saldırılarda ağırlıklı olarak hükümet güçleri ve mühimmat depoları hedef alınmıştır.

(2) Jama’at Nusrat al Islam wal Muslimeen, 25 Temmuz 2024 tarihinde Nijer silahlı kuvvetlerinin yerleşkesine (Makalondi, Tillaberi) MDR HE PP87 havan toplarıyla saldırı düzenlemiştir.